Czeczotka (Acanthis flammea) to ptak niezwykły i wart poznania. Niewielki, bo mniejszy od wróbla, ruchliwy i żywiołowy. Jednak to, co wyróżnia ją spośród innych gatunków to „czapka”, a właściwie karminowa plamka, umieszczona na głowie, a dokładniej – na czole. Czy jeszcze czymś zwraca uwagę na tle tysięcy innych gatunków ptaków?
Czeczotka jest jednym z mniej znanych gatunków, które możemy spotkać przy karmnikach. Na naszym portalu pisaliśmy już o jemiołuszce i grubodziobie. Teraz przyszedł czas na przedstawienie czeczotki. A z pewnością jest warta poznania!
Fot. 1 Samica czeczotki
Źródło: https://pixabay.com/pl/
Jak rozpoznać czeczotkę?
Czeczotki uchodzą za hałaśliwe i tworzą stada. O ich odgłosach mówi się, że „czeczoczą”. Kto raz usłyszy czeczotkę, to nie pomyli jej śpiewu z innym ptakiem.
Czeczotka zwyczajna należy do rodziny łuszczaków i jak wszyscy jej przedstawiciele charakteryzuje się atrakcyjnym upierzeniem. Podstawowym wyróżnikiem jest czerwona czapeczka – domena samców. Karminowa plamka zwiększa się u nich w okresie lęgowym, a różowy kolor na piersi intensywnieje. W większości ubarwienie czeczotki jest brązowoszare z brunatnymi smugami na grzbiecie, a kuper jaśniejszy, kreskowany. Na skrzydle ptaka widoczne są dwa wąskie, białawe paseczki. Samica czeczotki pozbawiona jest barwy różowej w upierzeniu. Dziób ptaki te mają krótki i żółtawy.
- sylwetka krępa;
- długość ciała: ok. 13 cm;
- rozpiętość skrzydeł: ok. 22–25 cm;
- masa ciała: ok. 12 g.
Występowanie i środowisko czeczotki
Czeczotka zamieszkuje pas na granicy tajgi i tundry Eurazji i Ameryki Północnej, a także góry Europy Środkowej. Gdy na północy brakuje jej pokarmu, inwazyjnie nalatuje na Europę. Zimę spędza tam, gdzie ma go pod dostatkiem. Zdarza się, że w Polsce spędza całą zimę, jednak w naszym kraju gniazduje tylko kilkaset par lęgowych. Spotkamy je w Tatrach, Karkonoszach, Górach Izerskich, Bystrzyckich, w Masywie Śnieżnika oraz na Pomorzu.
Trudno zauważyć czeczotkę w Polsce w okresie wiosny i lata. Pierwsze migrujące osobniki pojawiają się u nas we wrześniu, a szczyt ich wędrówek to listopad-grudzień. Okres zimy to czas sprzyjający obserwacji tych ptaków, kiedy to widzimy je w stadach liczących kilkadziesiąt, kilkaset lub nawet kilka tysięcy sztuk. Wiosną odlatują, a nieliczne pozostają w kraju.
Na wybrzeżu spotkamy czeczotki w sztucznych nasadzeniach zarośli kosówki, na południu w kosodrzewinie i na skrajach lasów regla górnego. Coraz częściej widuje się je na terenach zurbanizowanych, parkach i miejscach ruderalnych. Na przelotach, spotkać ją można wśród drzew, krzewów, pól, na miedzach i ugorach w suchych chwastach.
Fot. 2 Czeczotka
Źródło: https://pixabay.com/pl/
Co jedzą czeczotki?
Czeczotki odżywiają się nasionami drzew liściastych. Szczególnie lubią nasiona brzozy i olchy oraz wierzby. Jedzą też nasiona kosówki. W okresie lęgowym ich dietę wypełniają małe owady, pająki i inne bezkręgowce. Pisklęta karmią owadami i nasionami.
Niezwykłe zachowania czeczotki
Czeczotka potrafi zaskakiwać, np. przed połknięciem ziarna (np. słonecznika łuskanego) obraca je w dziobie, złuszczając cienką błonkę znajdującą się na jego powierzchni. Błonki te zjadają potem inne ptaki.
Inne niezwykłe zachowania czeczotek to akrobacje. Wydłubując nasiona, potrafi zwisać głową w dół na bardzo cienkich gałązkach.
Ciekawostki
O czeczotkach można wiele powiedzieć. Nie każdy wie, że:
- ich jaja są niebieskawe o rdzawym nakrapianiu;
- w Polsce czeczotka objęta jest ścisłą ochroną gatunkową i wpisana do Polskiej czerwonej księgi jako gatunek wymagający szczególnej uwagi;
- W kulturze ludowej czeczotka bywa też nazywana lnianką, płomykiem, czeczotem lub trawniczkiem;
- w Europie występują dwa podgatunki czeczotek: czeczotka zwyczajna (zwana tak jak gatunek nominatywny) i czeczotka brązowa. Są trudne do rozróżnienia. Czasem wytrawni ornitolodzy mają z tym kłopot.
Teraz jest dobry czas na obserwacje czeczotek. Może je ułatwić nasypanie ziaren słonecznika do karmnika. Ptaki te są jego wielkimi amatorami.
