Nietoperze to ssaki, wokół których narosło wiele mrocznych legend, mitów, a także elementów demonologii ludowej. Sprzyjał temu nocny (w przewadze) tryb życia nietoperzy, nietypowa budowa ciała, zdolność aktywnego lotu i wybór miejsc noclegów. Skąd wzięło się mylne przekonanie, że nietoperze wysysają ludzką krew i wplątują się we włosy?
Już od początków chrześcijaństwa nietoperz uchodził za jedno z wcieleń diabła, a także pomocnika i kompana czarownic. Mroczny towarzysz nocy, symbol Halloween, bohater przerażających historii. Z drugiej strony to jedyny ssak mający możliwość aktywnego lotu i jedno ze zwierząt wykorzystujących echolokację. Do tego chodzi, lata i pływa. Poznajmy ciekawostki o nietoperzach, obalmy największe mity i dowiedzmy się, dlaczego są zwierzętami pożytecznymi.
Obalamy mity, a przedstawiamy fakty o nietoperzach
Trudno poznać zwierzęta, których się nie spotyka lub do spotkań dochodzi bardzo rzadko. Jest tak, ponieważ większość gatunków nietoperzy (Chiroptera) ukrywa się, śpiąc w dzień, a aktywizuje wraz z nastaniem zmroku. Poza tym nietoperze należą do zwierząt zapadających w hibernację, przypominającą sen zimowy.
Wyjaśniamy szereg pytań i wątpliwości dotyczących nietoperzy.
- Czy nietoperze wysysają ludzką krew? Nietoperze obejmują około 1360 gatunków, a tylko 3 z nich należą do podrodziny zwanej wampirami (Desmodontinae), więc jest to zaledwie bardzo mała część spośród nich. Poza tym Desmodontinae zamieszkują Amerykę Południową i Centralną, żywiąc się krwią bydła i ptaków. Dlatego można obalić ten mit. Z pewnością gatunki nietoperzy żyjące w Polsce nie żywią się ludzką krwią. Polują na stawonogi, głównie owady.
- Czy nietoperze wplątują się we włosy? Nietoperze posiadają zdolność echolokacji, która polega na wysyłaniu ultradźwięków, które odbite od przeszkody ‘powracają do ich ucha w postaci echa, informując dokładnie o świecie. Właśnie dzięki echolokacji nietoperze nie wplątują się w ludzkie włosy, gdyż po prostu dociera do nich wiadomość o obecności człowieka. Mogą natomiast zbliżać się do niego w pogoni za owadami.
- Czy nietoperze są ślepe? Oczy nietoperzy wydają się być niewielkie, w porównaniu do innych przedstawicieli gromady ssaków. Faktycznie u polskich gatunków wzrok odgrywa rolę drugoplanową, ponieważ nietoperze intensywnie korzystają z echolokacji i w ten sposób lokalizują świat. Nie oznacza to jednak, że nietoperze są ślepe.
- Czy nietoperze przenoszą wściekliznę i zagrażają ludziom? Nietoperze chorują tak jak wszystkie inne zwierzęta. Zapadają także na wirus wścieklizny. Należy wiedzieć, że wścieklizną możemy się zakazić w przypadku pogryzienia lub podrapania przez nietoperza np. przy próbie schwytania zwierzęcia. Natomiast ssaki te nikogo nie atakują i same z siebie nie gryzą. Także osobniki chore na wściekliznę nietoperzową nie stają się agresywne, lecz są osłabione i nie są w stanie latać. Jedynie w przypadku, gdy ktoś będzie się starał je chwycić i unieruchomić zwierzę, może ono próbować się bronić i ugryźć. Takie zachowanie może wystąpić zarówno wśród zwierząt chorych, jak i zdrowych. Dlatego spotkania podejrzanie zachowujących się osobników należy zgłaszać odpowiednim służbom. Tak jak w przypadku zobaczenia innych chorych dzikożyjących zwierząt.
Źródło: https://pixabay.com/pl/
Nietoperze w Polsce, rola w środowisku
Wśród krajowych nietoperzy znajduje się 28 gatunków, a wśród nich występują takie jak: nocek duży, mroczek posrebrzany, borowiaczek, borowiec wielki, podkowiec zwyczajny, karlik malutki, mopek zachodni czy gacek brunatny. Ze względu na to, że wciąż ubywa naturalnych siedlisk nietoperzy, ssaki te częściej wykorzystują do życia obiekty zbudowane przez człowieka. W nich z kolei są powszechnie zagrożone przez prowadzone ocieplenia domów i bloków.
Nietoperze pełnią bardzo ważne role w środowisku, będąc przy tym sprzymierzeńcami człowieka.
- Nietoperz zjada podczas jednej nocy owady o masie porównywalnej do własnej wagi;
- Nietoperze są pomocne ludziom w walce z komarami i innymi uciążliwymi owadami, którymi się żywią;
- Nietoperze są częścią ekosystemu – stanowią pokarm dla innych dzikich zwierząt (np. sów).
Czy wszystkie nietoperze w Polsce są pod ochroną?
Wszystkie żyjące w Polsce gatunki nietoperzy objęte są ścisłą ochroną gatunkową, która dotyczy najbardziej zagrożonych i najcenniejszych gatunków. Ochrona ścisła polega na całkowitym zakazie ingerencji człowieka wobec danego gatunku, przekładającego się między innymi na zakaz: uszkadzania, niszczenia, zbierania, przetrzymywania, niszczenia środowiska występowania, zabijania, płoszenia, posiadania itp.
Możemy pomóc w rozwoju populacji nietoperzy poprzez zawieszanie budek, inaczej skrzynek lub domków, w których w najlepszych warunkach zwierzęta te mogą bytować i się rozmnażać oraz poprzez utrzymywanie starych drzew.
