Genetycznie modyfikowane organizmy (GMO) – szanse i zagrożenia

Wyniki badań naukowych potwierdzają, że spożycie genetycznie modyfikowanej żywności nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi Fot. Freepik
Wyniki badań naukowych potwierdzają, że spożycie genetycznie modyfikowanej żywności nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi Fot. Freepik

Genetycznie modyfikowane organizmy (GMO) stały się jednym z kluczowych tematów współczesnej biotechnologii. Technologia GMO, poprzez zmiany w genomie roślin, zwierząt czy mikroorganizmów, stwarza szereg nowych możliwości. Od poprawy plonów w rolnictwie, przez innowacyjne leki, aż po rozwiązania wspierające ochronę środowiska. Jednak z tymi korzyściami wiążą się także wyzwania, które dotyczą potencjalnego zagrożenia dla bioróżnorodności, zdrowia czy funkcjonowania ekosystemów.

Genetycznie modyfikowane organizmy mogą posiadać pożądane właściwości, np.: zwiększona odporność na choroby, wyższa wydajność, zdolność do produkcji wartościowych substancji. Jednakże rodzi się pytanie, czy wprowadzenie modyfikacji genetycznych może nieść nieoczekiwane konsekwencje?

GMO a organizm transgeniczny

Choć organizmy zmodyfikowane genetycznie oraz transgeniczne mają zmodyfikowane genomy, istnieje między nimi różnica. Organizm transgeniczny to rodzaj GMO, zawierający sekwencję DNA lub gen pochodzący od innego gatunku. Podczas gdy GMO to zwierzę, roślina lub mikroorganizm, którego materiał genetyczny został zmieniony za pomocą technik inżynierii genetycznej.

Zwierzęta poddane modyfikacjom genetycznym są najczęściej wykorzystywane w badaniach naukowych. Natomiast rośliny biotechnologiczne (rośliny GMO) są powszechne we współczesnym rolnictwie.

odmiana genetycznie zmodyfikowanego ziemniaka (zmieniony skład skrobi) Fot. Freepik
Ziemniak Amflora – odmiana genetycznie zmodyfikowanego ziemniaka (zmieniony skład skrobi) Fot. Freepik

Praktyczne wykorzystanie genetycznie modyfikowanych organizmów

GMO znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach, od rolnictwa i medycyny po ochronę środowiska i przemysł chemiczny. Dzięki inżynierii genetycznej można zwiększyć odporność roślin na szkodniki, produkować leki i biodegradowalne materiały oraz usuwać zanieczyszczenia przy pomocy mikroorganizmów. Przyczynia się to do innowacyjnych rozwiązań, poprawiając jakość życia i efektywność produkcji. Poniżej przykłady praktycznych rozwiązań według dziedzin.

Rolnictwo i produkcja żywności:

  • zwiększona odporność roślin na szkodniki oraz choroby;
  • modyfikacja terminu kwitnienia i dojrzewania roślin;
  • zmiana składu chemicznego części jadalnych;
  • tolerancja roślin na herbicydy totalne (środki nieselektywne);
  • poprawa odporności na niekorzystne warunki środowiskowe;
  • wydłużona trwałość produktów rolnych;
  • wykorzystanie mikroorganizmów w przemyśle rolno – spożywczym.

Medycyna i ochrona zdrowia:

  • produkcja leków i szczepionek;
  • synteza hormonów oraz białek;
  • terapie genowe.

Przemysł chemiczny:

  • wykorzystanie biosyntezy do produkcji cennych i trudno dostępnych substancji;
  • użycie mikroorganizmów w procesach technologicznych (np. w wybielaniu papieru).

Ochrona środowiska:

  • zwiększenie zdolności roślin do pochłaniania szkodliwych substancji, zwłaszcza metali ciężkich;
  • biodegradacja zanieczyszczeń przy udziale mikroorganizmów (np. produktów ropopochodnych);
  • produkcja biodegradowalnych materiałów;
  • biologiczne oczyszczanie odpadów, ścieków;
  • monitorowanie poziomu skażenia środowiska.

Hodowla zwierząt:

  • zwiększenie tempa wzrostu zwierząt hodowlanych;
  • poprawa wydajności mlecznej i jakości mleka;
  • modyfikacja składu mięsa pod kątem wartości odżywczych;
  • wzrost odporności zwierząt na choroby;
  • udoskonalenie biokonwersji składników paszy i procesów trawiennych;
  • zastosowanie zwierząt transgenicznych w produkcji farmaceutyków (np. białek terapeutycznych).

GMO – zagrożenia

Niepokój budzi ryzyko powstania tzw. „super – agrofagów”, które zyskują odporność na pestycydy i inne środki ochrony roślin, w skutek spontanicznego transferu genów. Jednak przepływ genów między gatunkami nie został uzasadniony i udokumentowany!

Potencjalnym zagrożeniem jest obniżenie bioróżnorodności. Wprowadzenie roślin GMO, które wytwarzają toksyny przeciwko szkodnikom, może prowadzić do rozwoju odporności u niektórych owadów. Podczas gdy inne owady, nieprzystosowane do nowych warunków, mogą wyginąć. Modyfikacje genetyczne mogą także ograniczyć dostępność pokarmu oraz miejsc bytowania organizmów niecelowych, w tym zapylaczy. W kontekście GMO istotne są również kwestie etyczne, związane z ingerencją w organizmy żywe. Przykładem jest wprowadzenie genu z meduzy do innych zwierząt, co powoduje, że zaczynają one świecić w ciemności. Takie eksperymenty wywołują pytania o granice ingerencji w naturę i moralne konsekwencje.

Chociaż syntetyczne pestycydy mają udowodnione negatywne oddziaływanie na dziką przyrodę, naukowcy przyznają, że genetycznie modyfikowane uprawy również mogą mieć uboczny wpływ na środowisko. Wynika to ze zmian w działaniach rolniczych i środowiskowych związanych z nowymi odmianami. Nie ma jednak pewności, czy te zmiany będą pozytywne czy negatywne. Niezbędne są więc dalsze badania porównawcze, które pozwolą lepiej zrozumieć skutki nowych technologii na środowisko w porównaniu do dotychczasowych metod upraw.

Źródło: https://www.isaaa.org/

Google News

Bądź na bieżąco. Obserwuj nas w Google News!

Komentarze

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Wesprzyj nas!

Dołącz do społeczności ekoetos.pl i wspieraj naszą misję! Dzięki Twojemu wsparciu będziemy mogli tworzyć jeszcze więcej wartościowych treści i rozwijać nowe funkcjonalności portalu. Dziękujemy!
Postaw nam kawę na buycoffee.to

Bądź na bieżąco!

Nie lubisz spamu? Świetnie! My gramy czysto. Cenimy Twój czas i nie zasypiemy Cię nieistotnymi wiadomościami.
Zapisz się do newslettera i bądź krok przed innymi!
Genetycznie modyfikowane organizmy (GMO) – szanse i zagrożenia | ekoetos.pl