W obliczu rosnącego problemu zanieczyszczenia środowiska odpadami papierosowymi, istotna staje się edukacja na temat szkodliwości papierosów oraz prawidłowego postępowania z niedopałkami. Stworzenie i wypromowanie kampanii informacyjnych mogłoby przyczynić się do zwiększenia świadomości, zachęcając ludzi do właściwego pozbywania się „petów” i przeciwdziałania ich porzucaniu na ulicach. Coraz częściej możemy spotkać specjalne pojemniki na niedopałki, montowane przy ulicznych śmietnikach, jednak nadal jest to rozwiązanie rzadko spotykane. Umożliwiłoby to skuteczne zbieranie odpadów papierosowych i dostarczanie ich do punktów recyklingowych.

Im więcej palących, tym więcej niedopałków

Według danych WHO 1,3 miliarda ludzi na całym świecie używa wyrobów tytoniowych. Ponad 80% palących pochodzi z krajów o niskich i średnich dochodach. Badania przeprowadzone na Polakach przez Ogólnopolski Panel Badawczy w 2022 roku wykazały, że 30.8% mężczyzn i 27,1% kobiet deklaruje regularne palenie tytoniu. Natomiast Cigarette Butt Pollution Project szacuje, że każdego roku na świecie wypala się 5,5 biliona papierosów, z czego tyle samo zostaje filtrów papierosowych, czyli niedopałków. Niepokojące jest to, że tylko 1/3 z nich ląduje do koszy na śmieci. Reszta trafia na chodniki i ulice, do kanalizacji lub jest gaszona na plażach.

Indie: lider w recyklingu odpadów papierosowych

Filtry papierosowe wykonane są z octanu celulozy, czyli tworzywa sztucznego zawierającego toksyczne substancje. Oprócz nikotyny znajdują się w nich związki rakotwórcze oraz szkodliwe pierwiastki, takie jak benzopiren, kadm, ołów, arsen i nikiel. Przedostając się do środowiska hamują wzrost roślin, przyczyniają się do skażenia wody, a w konsekwencji organizmów w niej żyjących.

Indyjski start-up znalazł innowacyjne rozwiązanie na problem niedopałków, które pozwala przekształcić najczęściej wyrzucane śmieci na świecie, w użyteczne produkty, np. w pluszowe misie.

„Po jednym z przyjęć, ja i moi przyjaciele byliśmy zszokowani ilością niedopałków papierosów, które pozostały jako odpady. Zaczęliśmy się zastanawiać: Jeśli mała impreza generuje tyle śmieci, ile niedopałków produkuje cały kraj? Czy są one biodegradowalne? Czy można je poddać recyklingowi?” – wspominają Naman Gupta i Vishal Kanet, twórcy start-upu, opowiadając o inspiracji stojącej za ich pomysłem.

Założona w 2018 roku firma CODE Effort, której nazwa oznacza Conserving Our Depleting Environment (ochrona naszego wyczerpującego się środowiska), aktywnie działa na rzecz ochrony środowiska poprzez zbieranie, czyszczenie, przetwarzanie i recykling wszystkich odpadów papierosowych.

Jak działa sieć zbiórki CODE Effort?

Sieć zbiórki opiera się na dwóch filarach: społecznościach zbieraczy odpadów i współpracy z korporacjami.

Zbieracze odpadów, segregują i zbierają niedopałki z przestrzeni publicznych, za co otrzymują wynagrodzenie. Dla firm oferowana jest usługa VBin – specjalne pojemniki na niedopałki instalowane w strefach dla palących. Odpady z tych pojemników są regularnie odbierane przez przedstawicieli CODE Effort i trafiają do przetwarzania. Dodatkowo, każdy chętny obywatel może włączyć się do sieci odbioru, dostarczając suche i niezmieszane z innymi odpadami niedopałki do wyznaczonych punktów.

Proces recyklingu niedopałków

W zakładach CODE Effort niedopałki papierosów są natychmiast segregowane na trzy główne składniki:

• włókno octanu celulozy pochodzące z filtrów papierosowych;
• papierowe pokrycie (zewnętrzny papier do pakowania papierosów);
• resztki tytoniu.

Włókno jest mielone i poddawane biodegradowalnej obróbce chemicznej przez 24-36 godzin, a następnie zmiękczane, aż nabiera wyglądu przypominającego bawełnę. Przetworzone, całkowicie pozbawione toksycznych substancji filtry, stają się wypełnieniem dla dużych, pluszowych misiów, a także materiałem do produkcji poduszek.

Papierowe pokrycie trafia do niszczarki, gdzie przetwarza się je na arkusze A5, które są następnie używane do produkcji środków odstraszających komary. Z kolei resztki tytoniu oraz papieru są przetwarzane na kompost.