Monogamia to nie jedyna ciekawa cecha wyróżniająca grubodzioby. Ptaki te charakteryzują się pięknym kolorowym upierzeniem i krępą sylwetką. Uwagę obserwującego zwraca także duży i bardzo mocny dziób, zmieniający barwę u samca w zależności od pory roku – w szacie godowej jest niebiesko szary, a spoczynkowej bladobeżowy. Do czego grubodziób potrzebuje takiego grubego dzioba?
O grubodziobie słów kilka
Grubodziób zwyczajny (Coccothraustes coccothraustes), nazywany również pestkojadem lub grubołuskiem, to największy krajowym łuszczak. Z natury jest ptakiem płochliwym, chociaż zaniepokojony potrafi zrobić krzywdę. Lata szybko, ruchem falistym. Zamieszkuje tereny Azji i Europy, omijając Skandynawię, a sięgając swoim występowaniem aż do Japonii. Na zimowiska przylatuje najczęściej do Europy.
Głównym miejscem zamieszkiwania grubodzioba są lasy liściaste, szczególnie buczyny i grabiny, ale też mieszane. W miastach występuje w parkach, okolicach zbiorników wodnych i innych miejscach zmienionych przez człowieka. Grubołuski niewidywane są często, ze względu na gniazdowanie w koronach drzew. Zimą pojawiają się na terenach otwartych, gdzie można spotkać je w grupach liczących nawet 100 osobników. Podczas migracji przebywają w wielogatunkowych stadach, razem z sikorami, pełzaczami i raniuszkami. Najlepszym miejscem obserwacji grubodziobów są karmniki.
Źródło: https://pixabay.com/pl/
Grubodziób – “polska papuga”
Ze względu na kształt dzioba i kolorowe ubarwienie grubodziób wyglądem przypomina większą od wróbla, a nieco mniejszą od szpaka, papugę. Patrząc na tego ptaka, widzimy dużą głowę z grubym dziobem, masywną sylwetkę, krótką szyję i krótki ogon. Samce i samice grubodziobów mają podobną wielkość (długość ciała to 18-19 cm, a rozpiętość skrzydeł 32 cm) i kolor, chociaż samce są nieco intensywniej wybarwione i bardziej błyszczące.
Dominującymi kolorami w upierzeniu ziarnojadów są różne odcienie brązów i pomarańczy, widoczne na głowie, kuprze i ogonie, a także szarości z granatowymi elementami i wyraźnie białymi skośnymi, ukośnymi paskami na skrzydłach. Charakterystyczną cechą ptaków jest czarna plama pod dziobem, tworząca cienką obwódkę wokół dzioba i maskę wokół oczu.
Osobliwy dziób grubodzioba
Nazwa gatunkowa grubodzioba w pełni charakteryzuje jego krótki i silny dziób, a łacińską – Coccothraustes coccothraustes, przetłumaczyć można jako „kruszący kokosy”. We wnętrzu dzioba pestkojada znajdują się rowki i listewki, ułatwiające odpowiednie ułożenie, przytrzymanie i zgniecenie nasion, nawet o tak grubej łupinie, jak czeremchy i tarniny. Potężne mięśnie szczęk ptaka są w stanie wywrzeć nacisk do 70 kilogramów. Grubodziób potrafi rozbijać pestki i nasiona, którymi się żywi, z ogromną siłą, porównywalną z rzuceniem na nie kamienia o wadze 50 kg.
Źródło: https://pixabay.com/pl/
Stosunek wielkości dzioba do reszty ciała wyróżnia grubodzioba na tle innych ptaków. Wygląd dzioba ma związek z jego funkcją — przystosowaniem do diety pełnej twardych nasion, jak np. pestki wiśni, czereśni, ale także groch czy owoce leszczyny. Dlatego, w okresie owocowania wiśni i czereśni ptaki te nalatują na sady, z których są przepędzane. Ponieważ krajowa populacja grubodziobów nie jest duża, grubodzioby nie stanowią większego problemu dla sadowników.
Warto wiedzieć, że grubodzioby w Polsce są pod ochroną.
Po co im taki silny dziób? Do rozłupywania pestek i innych nasion, którymi się głównie żywią!
W Polsce jest gatunkiem chronionym ze względu na niedużą liczebność.
