Jemioła zazwyczaj kojarzy się ciepło jako jeden z symboli Świąt Bożego Narodzenia lub jako roślina lecznicza. Jednakże stanowi poważne zagrożenie dla drzew poprzez czerpanie z nich wody i składników mineralnych, co w konsekwencji prowadzi do stopniowego osłabiania ich kondycji i śmierci. Kiedyś jemioła występowała tylko na starych drzewach, teraz w związku ze zmianami klimatycznymi, atakuje także młodsze.
W ostatnich latach wyraźnie zwiększył się areał występowania jemioły. Stało się to poważnym zagrożeniem drzewostanów i zmusiło leśników do monitoringu i wprowadzenia działań zaradczych. Ekspansji jemioły sprzyjają zmiany klimatyczne oraz obecność ptaków.
Czy jemioła jest pasożytem drzew?
Jemioła (Viscum) jest ciepłolubną rośliną półpasożytniczą należącą do rodziny sandałowcowatych. Rośnie na drzewach liściastych i iglastych, pobierając z nich wodę i sole mineralne, przy samodzielnym produkowaniu energii poprzez proces fotosyntezy.
Jemioła występuje w trzech podgatunkach:
- jemioła zwyczajna – głównie na drzewach liściastych: topole, wierzby, brzozy, graby, lipy, robinie, kasztanowce, drzewa owocowe;
- jemioła rozpierzchła – tylko na sosnach i świerkach;
- jemioła jodłowa – wyłącznie na jodłach.
Jemioła poprzez pasożytowanie na drzewach doprowadza je do osłabienia i obumierania. Najczęściej pojawia się na drzewach dorodnych, starych i najbardziej nasłonecznionych.
Fot. Jemioła to groźny dla drzew półpasożyt
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/
O co chodzi z jemiołą?
Do niedawna jemioła nie stanowiła jeszcze większego problemu. Do osłabienia kondycji drzew i ekspansji jemioły przyczyniają się czynniki klimatyczne. Należą do nich brak mroźnych i śnieżnych zim, długotrwały brak opadów, niska wilgotność powietrza oraz występowanie skrajnie wysokich temperatur o wąskiej amplitudzie temperatur dnia i nocy. Niekorzystnie wpływa także przesuszenie gleby oraz silne nasłonecznienie.
Zmiana klimatu i związane z nimi osłabienie drzew wpływają na wzmożone zasiedlenia jemiołą kolejnych terenów.
Ptaki są roznosicielami niestrawionych nasion, przez co przyczyniają się do ekspansji niszczącej drzewa jemioły. Jemioła jest rośliną nieposiadającą naturalnych wrogów, dlatego zatrzymanie obejmowania przez nią coraz większych obszarów wymaga konkretnych działań.
Fot. Jemioła jest zagrożeniem nie tylko dla pojedynczych drzew, ale też obszarów leśnych
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/
Jak walczyć z jemiołą?
Walka z jemiołą nie jest łatwym wyzwaniem. Oderwanie pasożyta od drzewa nie przyniesie efektu, ponieważ korzenie wnikają w głąb. W lesie nie pomoże także odcinanie porażonych jemiołą gałęzi. Metodą jest usunięcie drzewa lub nawet całych drzewostanów, zanim pasożyt opanuje większe obszary.
W przypadku pojedynczych drzew występujących w parkach zaleca się usuwanie pasożyta poprzez dokonywanie bardzo precyzyjnych cięć.
Zmiany klimatu są czynnikiem wpływającym na ekspansję jemioły. Leśnicy prowadzą monitoring i walczą z jemiołą poprzez usuwanie opanowanych przez nią drzew.
