Pasożytniczy grzyb przejmuje kontrolę i zmienia mrówki w zombie

Zdjęcie tytułowe
Zainfekowana ofiara kontrolowana jest przez unikalne mechanizmy pasożytniczego grzyba Fot. Freepik

Od lat naukowcy zajmują się badaniem pasożytniczych grzybów z rodzaju Ophiocordyceps, obejmującego ponad 200 gatunków atakujących owady, a nawet pająki. Proces infekcji jest zarówno fascynujący, jak i niepokojący. Jakie tajemnice jeszcze skrywają?

Te pasożytnicze grzyby potrafią modyfikować zachowanie swoich ofiar, przejmując kontrolę nad ich ciałami w celu własnego odżywiania i rozmnażania. Wykorzystują różne mechanizmy kierujące danym osobnikiem np. oddziałują na jego układ nerwowy.

Drapieżny grzyb Ophiocordyceps unilateralis

Ophiocordyceps unilateralis to grzyb, który zamienia mrówki w bezwolne „zombie”. Choć brzmi to jak scenariusz filmu grozy, zjawisko to jest dobrze udokumentowane w świecie przyrody i występuje na wielu kontynentach.

Pasożytniczy grzyb atakuje organizm mrówki, manipulując jej układem nerwowym i zmuszając do wykonywania działań sprzyjających jego rozwojowi. Ten fascynujący, a zarazem przerażający mechanizm jest przykładem niezwykłej strategii przetrwania stosowanej przez organizmy pasożytnicze w naturze. Polska nazwa pasożytniczego grzyba atakującego mrówki to maczużnik.

Śmiercionośny mechanizm

Zainfekowana mrówka zjadana przez grzyba od środka oddala się od mrowiska i zostaje zmuszona do wspięcia się wysoko na drzewo, gdzie zaciska swoje szczęki na liściu lub gałązce. Tam następuje jej śmierć. Z kolei pasożyt kontynuuje swój rozwój w ciele mrówki. W końcu przebija się przez jej głowę i uwalnia zarodniki, które opadając na ziemię, infekują kolejne ofiary.

pasożytniczego grzyba
Grzyb Ophiocordyceps infekujący mrówkę – niezwykły przykład pasożytnictwa w przyrodzie Fot. Autorstwa Bernard DUPONT from FRANCE – Ant Killed by Fungus, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=40159235

Innym mechanizmem charakteryzuje się grzyb Ophiocordyceps camponoti-floridani. Zmusza on mrówkę do wyjścia na drzewo, oddziałując na jej mięśnie. Gdy mrówka dotrze na północno-zachodnią stronę rośliny i wgryzie się w główną żyłkę liścia, który zapewnia dostęp do wody, grzyb zaczyna rozprzestrzeniać się w jej ciele, zmieniając je w substancję odżywczą. Jednak nie niszczy mięśni, które pozwalają mrówce utrzymać się na liściu.

Naukowcy przeprowadzili badania, w których przenieśli zainfekowane mrówki na liście o różnych stopniach nasłonecznienia i wysokościach. Wyniki pokazały, że pasożytniczy grzyb nie rozwijał się prawidłowo w zmienionych warunkach. Preferuje on określone środowisko do skutecznego rozmnażania, kierując się nasłonecznieniem i dostępem do wody. Ponadto udowodniono, że atakuje konkretne gatunki mrówek.

Wpływ warunków klimatycznych

Badania prowadzone przez profesora entomologii i biologii Davida Hughesa z Uniwersytetu Stanowego w Pensylwanii wykazały, że w regionach tropikalnych mrówki „zombie” częściej chwytają się liści, podczas gdy w strefie umiarkowanej wybierają gałązki lub korę drzew.

Dzieje się tak, ponieważ w klimacie umiarkowanym drzewa zrzucają liście na zimę, co uniemożliwiłoby dalsze rozprzestrzenianie się grzyba. W przeciwieństwie do klimatu tropikalnego, gdzie drzewa pozostają zielone przez cały rok. Ta ewolucyjna adaptacja pozwoliła na skuteczniejsze przetrwanie grzyba.

Zabójczy grzyb w Europie?

Znaleziono dowody na to, że mrówki „zombie” żyły kiedyś w Europie. Skamielina  sprzed 47 milionów lat ukazuje mrówkę w trakcie wgryzania się w liść. W przeszłości klimat w Europie był cieplejszy, a lasy przypominały tropikalne, co sprzyjało rozwojowi grzyba. Po ochłodzeniu klimatu grzyb zniknął.  

Pomimo przekonania, że grzyby te obecnie nie występują w Europie, Lasy Państwowe Nadleśnictwa Baligród na Podkarpaciu odkryły Ophiocordyceps ditmarii w ciele owada. Pasożytniczy grzyb jest zdolny do zainfekowania błonkówek (osy, pszczoły, mrówki).

Cordyceps | ekoetos.pl
Maczużnik atakujący osę Fot. By Erich G. Vallery, USDA Forest Service – SRS-4552, Bugwood.org, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4476437

Inne fascynujące przykłady pasożytnictwa

Pasożytnictwo w świecie zwierząt przybiera różne, niezwykłe formy. Jednym z ciekawszych przypadków jest interakcja między osą(Hymenoepimecis argyraphaga) a pająkiem. Po użądleniu, pająk zostaje sparaliżowany na krótki czas, a osa przytwierdza swoje jajo do jego ciała. Nieświadomy zagrożenia pająk kontynuuje normalne życie, aż do momentu wyklucia się larwy. Wtedy larwa przebija jego twardą skórę i wysysa jego krew. Następnie wstrzykuje substancję, która kontroluje zachowanie pająka i zmusza go do zbudowania kokonu dla jej przyszłego rozwoju. Na końcu, pająk staje się jej pożywieniem.  

Innym interesującym przykładem jest pasożytniczy pierwotniak Toxoplasma gondii, który manipuluje zachowaniem gryzoni. Zainfekowane zwierzęta tracą naturalny strach przed drapieżnikami, co pozwala kotom łatwiej je upolować. Pierwotniak rozprzestrzenia się głównie w przewodzie pokarmowym kotów. Z ich odchodami trafia do środowiska, gdzie atakuje gryzonie. W ten sposób Toxoplasma gondii może skutecznie kontynuować cykl życia.

Pasożytnicze grzyby wpływające na zachowanie swoich ofiar, wykazują zdumiewającą zdolność do ewolucji i dostosowywania się do nowych warunków. Ich unikalne mechanizmy kontrolowania swoich gospodarzy umożliwiają im skuteczne przetrwanie i rozmnażanie. Te adaptacyjne strategie pozwalają pasożytom zdominować środowiska, w których żyją, co może prowadzić do nieprzewidywalnych konsekwencji ekologicznych.

Źródła: https://dzienniknaukowy.pl/ hydropolis.pl/ophiocordyceps-zombie-istnieje/

Google News

Bądź na bieżąco. Obserwuj nas w Google News!

Komentarze

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Wesprzyj nas!

Dołącz do społeczności ekoetos.pl i wspieraj naszą misję! Dzięki Twojemu wsparciu będziemy mogli tworzyć jeszcze więcej wartościowych treści i rozwijać nowe funkcjonalności portalu. Dziękujemy!
Postaw nam kawę na buycoffee.to

Bądź na bieżąco!

Nie lubisz spamu? Świetnie! My gramy czysto. Cenimy Twój czas i nie zasypiemy Cię nieistotnymi wiadomościami.
Zapisz się do newslettera i bądź krok przed innymi!
Pasożytniczy grzyb przejmuje kontrolę i zmienia mrówki w zombie | ekoetos.pl