Sprawa o smog trwająca latami została zakończona. Sąd Najwyższy odrzucił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego dotyczącą wyroku z 2021 r. ws. naruszenia dóbr osobistych mieszkańca Rybnika przez zanieczyszczenie powietrza. Mężczyzna uzyskał 30 tysięcy złotych zadośćuczynienia.
W czwartek, 23 stycznia br. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich przekazało informację, że w tym tygodniu Sąd Najwyższy oddalił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego. To koniec precedensowej batalii prawnej w sprawie smogu.
Sprawa o smog rozpoczęła się w 2015 r.
W 2015 r. mieszkaniec Rybnika wniósł do sądu pozew wobec Skarbu Państwa-Ministra Środowiska oraz Ministra Energii o 50 tys. zł zadośćuczynienia za naruszenie swoich dóbr osobistych z powodu zanieczyszczenia powietrza. W Rybniku jego wskaźniki przekraczane są często i na długo.
Wskazał, że w okresie jesienno-zimowym nie może wietrzyć domu. Korzysta z oczyszczacza powietrza, który non stop pracuje, co rodzi koszty. Ponadto nie może wychodzić z domu na spacery z rodziną z dziećmi, ani uprawiać sportu na wolnym powietrzu.
W 2018 r. Sąd Rejonowy w Rybniku oddalił powództwo, a do sprawy włączył się Rzecznik Praw Obywatelskich stając po stronie powoda.
Pytanie sądu – meritum sprawy
Sąd Okręgowy w Gliwicach zadał pytanie SN:
„Czy prawo do życia w czystym środowisku, umożliwiające oddychanie powietrzem atmosferycznym spełniającym standardy jakości określone w przepisach powszechnie obowiązującego prawa w miejscach, w których osoba przebywa przez dłuższy czas, w szczególności w miejscu zamieszkania, stanowi dobro osobiste podlegające ochronie na podstawie art. 23 w zw. z art. 24 i art. 448 Kodeksu cywilnego?”.
28 maja 2021 r. SN (sygn. akt III CZP 27/20) odpowiedział, że prawo do życia w czystym środowisku, umożliwiające oddychanie powietrzem spełniającym standardy jakości, nie jest dobrem osobistym według Kodeksu cywilnego. Podkreślił, że skutki zanieczyszczenia środowiska można zwalczać, powołując się na takie dobra, jak prawo do zdrowia, wolności czy prywatności.
Po tym Sąd Okręgowy 9 grudnia 2021 r. uwzględnił apelację i – zgodnie także z wnioskiem RPO – zmienił wyrok Sądu Rejonowego, uwzględniając powództwo w kwocie 30 tys. zł.
Skarga nadzwyczajna
W 2022 r. Prokurator Generalny zaskarżył ten wyrok skargą nadzwyczajną. Stwierdził, że sąd oparł się na subiektywnych odczuciach powoda. Rzecznik Praw Obywatelskich argumentował, że skarga nadzwyczajna w interesie Skarbu Państwa jest dyskusyjna.
Koniec sprawy o smog
Batalię prawną o smog kończy decyzja Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2025 r. Na posiedzeniu niejawnym zapadł wyrok. Sprawie przewodniczyła Joanna Lemańska, a w składzie uczestniczyło siedem osób. W chwili obecnej brak pisemnego uzasadnienia orzeczenia.