Rusza głośny proces o znęcanie się nad karpiami na jednej z krakowskich uczelni wyższych. Sprawa ujrzała światło dzienne dzięki Fundacji Viva!, która w 2023 roku opublikowała filmik z zajęć praktycznych z chorób ryb na kierunku weterynaryjnym Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Widać na nim jak wykładowczyni, lekarka weterynarii Hanna L. zabija karpia bez uprzedniego ogłuszenia. Fundacja zawiadomiła o sprawie prokuraturę, a ta po kilkunastu miesiącach skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko kobiecie.
Hanna L. jest oskarżona o to, że:
– Wykorzystując ryby do celów edukacyjnych, znęcała się nad 18 nimi poprzez przetrzymywanie żywych karpi w warunkach uniemożliwiających realizację ich naturalnych potrzeb gatunkowych, w tym bez możliwości oddychania w wodzie, zmiany pozycji ciała, zachowania naturalnej pozycji ciała, w zbyt dużym zagęszczeniu ryb, w wodzie brudnej, zanieczyszczonej krwią i skórą rannych osobników, narażających zwierzęta na niepotrzebny ból, cierpienie, dystres (tj. przestępstwo z art. 35 ust. 1a w związku z art. 6 ust. 2 pkt 2, 6, 10 ustawy o ochronie zwierząt i art. 66 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych w zw. z art. 11 § 2 k.k.); zabiła podczas zajęć dydaktycznych 18 ryb z naruszeniem przepisów ustawy o ochronie zwierząt bez dokonania ich wcześniejszego ogłuszenia (tj. przestępstwo z art. 35 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 uoz.); wykorzystując ryby do celów edukacyjnych, wykorzystała 18 żywych karpi w procedurach objętych doświadczeniem, bez uzyskania zgody lokalnej komisji etycznej do spraw doświadczeń na zwierzętach na ich wykorzystanie (tj. przestępstwo z art. 66 ust. 1 pkt. 2 ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych).
– Sprawa była dla nas tym bardziej bulwersująca, że Hanna L. to lekarka weterynarii i wykładowczyni uniwersytecka, a więc osoba posiadająca wystarczającą wiedzę, aby ocenić swój czyn i jego skutek dla ryb – mówi Anna Plaszczyk z Fundacji Viva!
– Wyjątkowo przykre jest to, że uczelnia w wewnętrznym postępowaniu dyscyplinarnym uznała, że nie doszło do złamania ani przepisów ani etyki, ponieważ w Polsce nie ma przepisów regulujących zabijanie ryb. A to zwyczajnie nie jest prawda – tłumaczy.
Ustawa o ochronie zwierząt zabrania zabijania zwierząt kręgowych bez uprzedniego ogłuszenia. A karp, jak inne ryby, bez wątpienia jest kręgowcem. Dodatkowo, jak podkreśla Viva!, EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) wydała szereg publikacji dotyczących traktowania ryb podczas uboju. Jedna z tych publikacji dotyczy także szczegółowo karpi. Wytyczne EFSA oparte są na szeregu publikacji naukowych, a pracowało nad nimi kilkudziesięciu specjalistów z całej Unii Europejskiej. EFSA wskazuje jednoznacznie, że ryby można zabijać w sposób humanitarny jedynie po ogłuszeniu.
– Mnie osobiście oburza to, że uczelnia weterynaryjna dla obrony jednej z pracowniczek naukowych, podważa nie tylko ustawę o ochronie zwierząt, ale także to, że ryby odczuwają ból i cierpienie – mówi Plaszczyk.
– Ja tylko przypomnę, że zdecydował o tym sam ustawodawca, obejmując je ochroną przed bólem i cierpieniem. Dlatego orzecznictwo Sądu Najwyższego jest tu kategoryczne: nie musimy udowadniać, że ryby czują, bo to dla ustawodawcy było oczywiste. Szkoda, że nie jest oczywiste dla osoby, która przygotowuje do zawodu przyszłych lekarzy weterynarii… – dodaje.
Proces o znęcanie się nad rybami rozpoczyna się dziś, 1 października 2025 roku o 9:00, w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie, sala L-138 (ul. Przy Rondzie 7).
Źródło: Fundacji Viva!
