W bieżącym roku zaszły już zmiany w zakresie wnioskowania o dofinansowanie wymiany źródła ciepła w domu, o czym informowaliśmy na łamach naszego portalu. Dnia 22 listopada 2024 roku na stronie internetowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pojawił się komunikat, przedstawiający stanowisko na temat dalszego losu programu „Czyste Powietrze”.
Jakie zmiany już za nami?
Redukcja smogu oraz zminimalizowanie emisji gazów cieplarnianych — oto główne założenia programu „Czyste Powietrze”. Jego pokłosiem są również mniejsze straty ciepła w domu oraz niższe rachunki za ogrzewanie. Zdawałoby się, że to projekt idealny. Jednak od momentu wprowadzenia go w Polsce, czyli od 2018 roku, na jaw wyszło kilka luk w sformułowanych zasadach, pozwalających uzyskać dofinansowanie na termomodernizację budynku lub wymianę źródła ciepła.
Z tego powodu na przestrzeni lat konieczne było naniesienie zmian dotyczących kryteriów otrzymania dotacji. Dla przykładu, w kwietniu bieżącego roku wprowadzono obowiązek wyboru pomp ciepła oraz kotłów zgazowujących drewno i kotłów na pellet tylko z tych wpisanych na listę zielonych urządzeń i materiałów (lista ZUM). Dodatkowo, od tego momentu istnieje możliwość uzyskania najwyższego poziomu dofinansowania tylko na jeden lokal jednorodzinny.
Natomiast w czerwcu 2024 roku ogłoszono konieczność wykonania audytu energetycznego przy wyborze pompy ciepła. Można na to dostać dodatkową dotację w wysokości 1 200 zł.
Modyfikacje w programie — utrudnienie czy konieczność?
Zmiany w zakresie kryteriów przyznawania dotacji miały na celu skierowanie uwagi potencjalnych beneficjentów na wybór urządzeń spełniających określone normy techniczne. Chodzi o to, aby decydować się na źródło ciepła o potwierdzonej jakości, a więc takie, których parametry techniczne są zgodne z tymi, jakie producent deklaruje w karcie charakterystyki urządzenia.
Warto zdać sobie sprawę z tego, że sama wymiana sprzętu ogrzewającego dom nie zawsze jest wystarczająca. Często bywa tak, że beneficjentami programu „Czyste Powietrze” są ludzie mieszkający w starych budynkach, posiadających nieszczelne okna czy drzwi, a także wymagających ocieplenia ścian, stropu i podłogi. Audyt energetyczny pomaga uwypuklić wszelkie elementy mogące przyczynić się do „uciekania” ciepła, a co za tym idzie, utraty większej ilości pieniędzy.
Przyjmowanie wniosków wstrzymane
Dnia 22 listopada media obiegła informacja, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przestał przyjmować wnioski o dotacje w ramach „Czystego Powietrza”. W opublikowanym NFOŚiGW oświadczeniu można przeczytać, że prace nad gruntowną reformą programu trwają i niedługo zostaną sfinalizowane. Jednocześnie instytucja utrzymuje, że wszystkie dotychczas złożone wnioski zostaną rozpatrzone.
„Naszym najważniejszym celem jest poprawa jakości powietrza, ale też musimy ochronić przed nieuczciwymi wykonawcami i pośrednikami Polki i Polaków, by nie narazić ich na konieczność zwrotu dotacji. Jednocześnie jesteśmy zobowiązani efektywnie wydawać publiczne pieniądze.” — czytamy w wydanym oświadczeniu.
Zdarzało się, że dotacje finansowane ze środków publicznych prowadziły do zakupu, montowania i użytkowania urządzenia, które nie przyczyniało się do zwiększenia skuteczności ogrzewania budynku. Często dochodziło też do wyłudzeń, na przykład poprzez wielokrotne składanie wniosku. Dodatkową kwestią jest bardzo duże zainteresowanie programem, co skutkuje trudnością w sprawnym rozpatrywaniu podań o dofinansowanie. Doprowadziło to do zatorów płatniczych, które mogą być przyczyną decyzji NFOŚiGW o wstrzymaniu naboru wniosków.
Jak zapewnia Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, możliwość składania wniosku w ramach programu „Czyste Powietrze” ma powrócić jeszcze w tym roku.
Słowa kluczowe: czyste powietrze, dofinansowanie, NFOŚiGW
