Kowala bezskrzydłego (Pyrrhocoris apterus), czyli kowala dwuplamka widział chyba każdy, lecz nie wszyscy wiedzą, że tak się nazywa. Często nazywany jest tramwajarzem albo cmentarnikiem ze względu na występowanie na cmentarzach. Już ta popularna nazwa wzbudza negatywne emocje, może również wygląd sprawia, że nie kochamy kowali od pierwszego spotkania. Czy jest się czego bać? Może to owady pożyteczne?
Kowale żyją w grupach. Zawsze gdy spotkamy jednego, możemy się spodziewać, że po chwili ujrzymy kolejnego i kolejnego. To gromadne występowanie jest ich strategią odstraszania ptaków drapieżnych.
Gdzie żyją kowale?
Te pluskwiaki bezskrzydle są bardzo popularnym gatunkiem zamieszkującym Europę, Azję, część Ameryki Środkowej i Afryki. W Polsce tramwajarze są pospolitymi owadami. Można je spotkać prawie wszędzie: na wspomnianych cmentarzach, parkach, ogrodach, a także w przestrzeni miejskiej.
Kowale bezskrzydłe widać często u podstawy drzew liściastych (zwłaszcza lipy), w miejscach, gdzie jest dużo drewna, bądź betonowych zakamarków. Lubią ciepłe miejsca. Pojawiają się złączone odwłokami i mogą tak trwać nawet przez kilkanaście godzin. To właśnie przez ten sposób łączenia przy rozmnażaniu nazywane są tramwajarzami.
Fot. Kowale bezskrzydłe w charakterystycznej pozie złączenia odwłokami
Źródło: https://pixabay.com/
Warto wspomnieć, że są łatwe w hodowli, dlatego wykorzystuje się je do badań laboratoryjnych.
Jak rozpoznać kowale bezskrzydłe?
Cmentarniki mają około 1 cm długości, najwyżej 1,5 cm i są czerwono czarne. Mają długie czteroczłonowe czułki, proporcjonalne do długości ciała czarne odnóża z trójczłonowymi stopami zaopatrzonymi w pazurki, na których umiejscowione są czepne przylgi. Kowale mają częściowo uwstecznione skrzydła, dlatego nie latają.
Jak wszyscy przedstawiciele kowalowatych, także tramwajarze, posiadają włoski czuciowe rejestrujące ruchy powietrza, tzw. trichobotria.
Bardzo charakterystyczną cechą tego gatunku są czerwono-czarne wzory na odwłoku i przedpleczu oraz czarne głowa, tarczka i międzykrywki.
Czym żywią się kowale bezskrzydłe?
W przeciwieństwie do dziwnych wierzeń – kowale nie zjadają zwłok. Nie kąsają też ludzi. Z zasady nie powodują też szkód w uprawach.
Fot. Kowal bezskrzydły
Źródło: https://pixabay.com/
Kowale dwuplame żywią się opadłymi nasionami, przeważnie lipy, opadłymi owocami i martwymi owadami, chorymi gąsienicami, dżdżownicami, ślimakami i odchodami. Niekiedy występuje u nich kanibalizm. Wypijają też sok z roślin, nie powodując szkód.
Czy kowale są pożyteczne?
Można mówić o tym, że kowale bezskrzydłe są pożyteczne. Nie tylko nie są zagrożeniem dla upraw, ale pełnią funkcję fitosanitarną w ogrodzie, zajadając martwe owady oraz ich odchody, oraz opadłe owoce i uciążliwe ślimaki.
Kowale żywią się także komarami – niektórzy twierdzą, że tam, gdzie są kowale, tam nie ma komarów.
Owady te wydzielają charakterystyczny zapach, przez co nie są lubiane przez psy i koty. Są też niedobre w smaku.
Przyjrzyjmy się jeszcze raz kowalom, czyż nie są na swój sposób piękne?
