Polska może stać się kluczowym graczem na rynku recyklingu w sektorze odnawialnych źródeł energii (OZE), co staje się nie tylko koniecznością ekologiczną, ale również opłacalną inwestycją. Zgodnie z analizami ekspertów z UN Global Compact Network Poland, do 2030 roku w Unii Europejskiej możliwe będzie odzyskanie 60 milionów paneli fotowoltaicznych, o łącznej wartości 450 miliardów euro. Dzięki polskim innowacjom w technologii recyklingu, krzem uzyskany z recyklingu pozwoli na produkcję około 30 milionów nowych urządzeń PV. Rozwijający się polski sektor może więc odegrać znaczącą rolę na miliardowym rynku recyklingu OZE, przyczyniając się zarazem do realizacji globalnych celów klimatycznych.
Gdyby umieścić w tirach wszystkie zainstalowane panele PV w Polsce, utworzyłaby się kolejka ciężarówek z Krakowa do Gdańska. Żywotność paneli szacuje się na 20-30 lat i po tym czasie trzeba coś z nimi zrobić. Ten sam problem dotyczy turbin wiatrowych czy magazynów energii. Urządzenia energetyczne wykorzystywane w odnawialnych źródłach nie tylko dostarczają bezemisyjną energię, lecz również stanowią odpad. Jak pokazują Polacy – bardzo cenny. W naszym kraju coraz więcej firm widzi na horyzoncie zyski, jakie niesie za sobą recykling w OZE. Zarówno środowiskowe, jak i ekonomiczne.
Recykling paneli – Polacy w światowej czołówce
Według szacunków rynek przeróbki samych paneli PV w Europie osiągnie w najbliższych latach wartość ponad miliarda dwustu pięćdziesięciu milionów zł. Jeśli dołożymy do tego turbiny wiatrowe i magazyny energii kwoty stają się o znacznie większe. Choć rynek fotowoltaiki w Polsce jest młodszy od zachodniego, to polskie firmy są w światowej czołówce jeśli chodzi o technologię recyklingu paneli PV. Nasza innowacyjna technologia, opracowana wraz z Akademią Górniczo – Hutniczą z Krakowa, umożliwia prawie 100% recykling paneli i odzyskanie cennych surowców: szkła, aluminium, krzemu, miedzi i srebra, cyny, ołowiu i polimerów – mówi Maciej Tora, prezes zarządu 2loopTech S.A., spółki zajmującej się recyklingiem paneli PV. Obecnie spółka posiada decyzję środowiskową na przetwarzanie do 2 tysięcy ton paneli PV rocznie, co przyniesie przychód na poziomie około 7 milionów PLN. W ciągu pierwszych 12 miesięcy od uruchomienia instalacji wykorzystującej AIoT – sztuczną inteligencję, planujemy wystąpić o zgodę na przetwarzanie do 8 tysięcy ton PV rocznie, co pozwoli czterokrotnie zwiększyć wydajność zakładu oraz osiągnąć przychody w wysokości około 28 milionów PLN rocznie – dodaje Tora.
Turbiny wiatrowe – jeśli nie mosty to co?
Sektor energii wiatrowej w Polsce dynamicznie się rozwija. Jak podał Instytut Energii Odnawialnej w 2023 roku odnotowany został rekordowy w historii naszego kraju przyrost mocy zainstalowanej w turbinach wiatrowych. W ostatnich dniach podpisano w Polsce kontrakt o wartości 80 milionów euro pomiędzy polską spółką RES Global Investment oraz estońską Enefit Green nastart projektu budowy 8 odrębnych projektów wiatrowych. Inwestycji w energię wiatrową będzie coraz więcej, zarówno rodzimego kapitału, jak i globalnych graczy. Coraz więcej z nich prowadzi badania nad recyklingiem wykorzystywanych urządzeń. Inwestycje w technologie recyklingu zużytych turbin są dla branży koniecznością – mówi Anna Kosińska, członek zarządu RES Global Investment. Zarówno pod względem ekonomicznym, jak również przez wzgląd na wymogi ESG – dodaje Anna Kosińska.
Do tej pory łopaty turbin wiatrowych są utylizowane poprzez spalanie, co wiąże się z emisją toksyn, lub składowane w glebie. Oba te rozwiązania nie są ani dobre dla środowiska, ani opłacalne. Nad efektywnym recyklingiem turbin Polacy zajmują się od dawna. Np. Uniwersytet Rzeszowski, prowadzi badania jak efektywnie wykorzystywać zużyte elementy wiatraków przy budowie m.in. mostów. Instytut Elektrotechniki z Sieci Badawczej Łukasiewicz nawiązał współpracę z duńską firmą Orsted. Inżynierowie pracują nad metodami recyklingu podzespołów turbin i wtórnym zagospodarowaniem odzyskanych surowców, np. w postaci recyklatu. Mogą one posłużyć do wyrobu produktów serwisowych i wyposażenia nowo budowanych farm wiatrowych i jednostek, które wciąż są w trakcie eksploatacji.
Wg ekspertów ambitne cele transformacji energetycznej będą trudne do realizacji bez recyklingu istniejących już urządzeń energetycznych, jak panele czy turbiny wiatrowe. Dzięki planowanej przez Komisję Europejską reindustrializacji europejskiej gospodarki w sektorze odnawialnych źródeł energii, Polska ma szansę stać się potentatem w recyklingu