Niezależnie od pory roku można spotkać w ogrodzie karczownika wyrządzającego ogromne szkody. Straty w uprawach, zniszczone drzewa i kopce na trawniku oraz podziemne korytarze, to tylko nieliczne oznaki obecności niewielkiego gryzonia z podrodziny karczowników, należącej do rodziny chomikowatych. Jak wygląda karczownik? Jak pozbyć się karczownika w humanitarny i trwały sposób?
Karczownik ziemnowodny (Arvicola amphibius) to inaczej polnik ziemnowodny lub szczur wodny. Gryzoń ten występuje powszechnie w całej Polsce, stanowiąc zmorę ogrodników i rolników. Rzadko kiedy można go zaobserwować, ponieważ prowadzi głównie podziemny tryb życia i jest przeważnie czynny nocą. Chociaż walka z tym szkodnikiem jest dużym wyzwaniem, możliwe jest ekologiczne pozbycie się karczownika.
Po czym poznać karczownika?
Ponieważ często słyszy się o uprawach zniszczonych przez różne gryzonie, wiele osób zastanawia się, jak wygląda karczownik i czy to właśnie on panoszy się w ich ogrodzie. Kopce karczownika często mylone są z kopcami kreta, a sam karczownik uznawany bywa za szczura ze względu na liczne cechy podobne.
Karczownik to dość spory gryzoń o słabo owłosionym ogonie i małych oczach oraz uszach. Długość ciała karczownika od głowy do ogona wynosi od 13 do 25 cm, a długość ogona 6-15 cm. Grzbietowa sierść ssaka ma barwę jasnobrązową, ciemnobrązową lub prawie czarną.
Obecność karczownika w ogrodzie można poznać po mocno zbrylonych kopcach ziemi, które mają mniej regularne kształty i są bardziej spłaszczone niż te tworzone przez krety. Podziemne korytarze wykopywane przez karczowniki stanowią istne systemy nor, mają po kilkanaście metrów i są zarazem spiżarniami oraz miejscami budowy gniazd.
Czym się żywi karczownik?
Karczownik ziemnowodny jest wszystkożercą – żywi się pokarmem roślinnym oraz zwierzęcym. Część populacji gryzonia żyje w okolicy zbiorników i cieków wodnych, a część w podziemnych korytarzach terenów uprawnych, gdzie niszczy korzenie, kłącza, cebule oraz bulwy, wyrządzając znaczne szkody.
Karczowniki są przyczyną szkód w sadach, ogrodach i na polach, to przez nie mogą ginąć drzewa, krzewy, kwiaty i warzywa, np. marchew, seler, czy topinambur. Gryzonie te zjadają podziemne części roślin, powodując ogromne zniszczenia. Przez co nazywane są zmorą sadowników i ogrodników, chociaż żywią się także korzeniami drzew leśnych.
Szczury wodne zjadają także drobne kręgowce. Polują na ryby, mięczaki i owady.
Jak pozbyć się karczownika z ogrodu?
Karczownik jest objęty częściową ochroną gatunkową, co zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody pozwala na możliwość redukcji liczebności populacji tylko w uzasadnionych przypadkach, a bezprawne jest pozyskiwanie i przetrzymywanie gatunków bez zezwolenia. Najlepiej pozbyć się karczownika w sposób humanitarny i równocześnie bezpieczny dla środowiska. Jest to możliwe dzięki skorzystaniu z kilku sposobów.
Najprościej wypędzić karczownika z ogrodu poprzez posadzenie i posianie roślin, które wydzielają zapach odstraszający gryzonia. Są wśród nich czosnek, cebula i lawenda, a także bazylia, mięta, aksamitka i wilczomlecz.
Za skuteczny sposób walki z tym szkodnikiem uważa się wkładanie do nor karczownika części wyżej wymienionych roślin lub gazików nasączonych olejkami eterycznymi np. lawendowym, miętowym lub z czarnego bzu.
W walce z karczownikiem bardzo pomocne i humanitarne są żywołapki, działające np. na zasadzie zapadki, które można zrobić samodzielnie lub kupić. Po złapaniu szkodnika należy go wynieść lub wywieźć daleko poza teren ogrodu. Najlepiej wypuścić karczownika w miejscu niezamieszkałym przez ludzi.
Odstraszająco ma działać na karczownika woda wlewana do kopców i tuneli. Zalewanie tuneli gryzonia wodą należy powtarzać regularnie i konsekwentnie. Jednak z tej metody trzeba by wykluczyć okres od lutego-marca aż do końca lata, ponieważ w tym czasie karczowniki odchowują młode, a metoda ta ma zniechęcać szkodniki do bytowania w ogrodzie, a nie powodować śmierć młodych przez utopienie. Skuteczne będzie wlewanie wody z następującym po nim odstraszaniem gryzoni poprzez zapachy.
Szkodnik jest wrażliwy na dźwięki. Dlatego, oprócz odstraszaczy sprzedawanych w sklepach ogrodniczych, skuteczne będą metalowe paliki wbite w ziemię z umieszczonymi na górze plastikowymi butelkami lub puszkami, które spowodują przenoszenie fal akustycznych do podziemnych korytarzy.
Karczownik ziemnowodny według niektórych osób wygląda niezwykle sympatycznie, natomiast wyrządza ogromne szkody w uprawach. Dlatego warto odgrodzić zasiewy siatką wkopaną w glebę, zanim gryzoń zacznie się nimi żywić.
