Zimorodek to jeden z najciekawszych, a z pewnością najpiękniejszych gatunków ptaków żyjących na terenie Polski. Wiele osób o nim słyszało, ale mało kto miał szczęście go zobaczyć, gdyż szacuje się, że na terenie kraju żyje 2,5-6 tys. par lęgowych zimorodków. Jedną z jego niezwykłych cech jest budowanie gniazda w ziemi, wysłanego ośćmi. Gdzie można spotkać zimorodka? Dlaczego jest tak niezwykłym „klejnotem”?
Kolorowy zimorodek (Alcedo atthis) to krewny kraski, żołny i dudka. Razem z nimi zaliczany jest do rzędu kraskowatych. W przeciwieństwie do wymienionych gatunków, odlatujących na zimowiska do ciepłych krajów, zimorodek spędza zimę w Polsce. W kraju zostają dojrzałe osobnik, a młode ptaki, szczególnie te ze wschodnich zakątków kraju, przemieszczają się w cieplejsze rejony na południe i zachód Europy.
Jak wygląda zimorodek?
Zimorodek wygląda pięknie, kolorowo, niczym ptak z bajki, czy tropików. Lazurowo opalizujący kolor jest przyczyną nazywania go klejnotem. Zimorodek mieni się w promieniach słońca, chociaż, co ciekawe, jego niebieska barwa piór nie jest powodowana zawartością pigmentu. Mieniący lazurowy, czy błękitny kolor piór zimorodki zawdzięczają przezroczystym, gąbczastym nanostrukturom o różnych wymiarach, umiejscowionym w promieniach piór, które w połączeniu z padającym na nie światłem o krótkiej fali, powodują efekt, widziany przez ludzkie oko jako opalizujący błękit.
Fot. Zimorodek (Alcedo atthis) na gałęzi stanowiącej miejsce wypatrywania ofiary
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/
Ten opalizujący błękit nie jest jedyną barwą kolorowego zimorodka. Wspomniany niebieski jest grzbiet ptaka, skrzydła natomiast mają zielonkawy odcień. Od spodu zimorodek jest pomarańczowy, ma białe gardło oraz policzek i kanarek (pióra między przednim kącikiem oka a dziobem) pomarańczowe, a z boku szyi występuje biała plama.
Ciekawe i dość nietypowe są proporcje zimorodka. Głowa ptaka jest wyjątkowo duża, razem z dziobem stanowią długość zbliżoną do całego tułowia. Ogon zimorodka jest krótki. Długość ciała wynosi ok. 16. cm.
Zimorodek – gdzie występuje w Polsce?
Środowisko życia zimorodka związane jest z jego dietą. Zjada drobne ryby słodkowodne i owady. Dlatego spotkać go można w pobliżu zbiorników wodnych, z piaszczystymi skarpami, otoczonymi drzewami, krzewami, trzcinami stanowiącymi dla nich miejsca wypatrywania ofiar.
Naturalnymi miejscami występowania zimorodka są nieruchome i delikatnie płynące wody. Bytuje też nad strumieniami, małymi rzekami, kanałami i rowami melioracyjnymi, a także nad jeziorami, stawami i zalanymi żwirowniami.
O zimorodkach, mówi się, że są wskaźnikami czystości wód, bioindykatorami. Spotykane są na całym niżowym obszarze kraju.
Co ciekawe, ptaki zawsze zjadają ryby, począwszy od głowy, aby nie utknęły im w gardle. Natomiast karmiąc młode, kierują głowę ryby w ich stronę. Chcąc upolować zdobycz, nurkują pionowo w dół.
Fot. Zimorodek (Alcedo atthis) na polowaniu
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/
Czy zimorodek rodzi się zimą?
Zimorodki to ptaki żyjące samotnie. Dobierają się w pary jesienią, lecz zachowują swoje terytoria i dopiero wiosną samce inicjują gody.
Jako etymologię (pochodzenie nazwy) „zimorodek” uznaje się rodzenie w ziemi, gdyż dawna nazwa tych ptaków brzmiała „ziemiorodek”. Swoje gniazdo zimorodek buduje w norze wykopanej przez obydwa ptaki pary. Mieści się ono w niskim stromym brzegu rzeki, lub czasem w kamieniołomie, albo podobnym nadrzecznym odsłonięciu terenu. Nora ma gładkie ściany i niewielki spad, jest długości ok. 1 m i zakończona powiększoną komorą.
Początkowo nora zimorodka jest czysta, ale z czasem zaczynają pojawiać się w niej odpadki po rybach oraz wyplówki. Ości wyściełają komorę. O zasiedleniu nory świadczą odchody umiejscowione w pobliżu wlotu.
W Polsce zimorodek objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Tak jak pisano wcześniej, kto go spotkał, ten jest wielkim szczęściarzem. Pozostałym Czytelnikom, życzymy tego szczęścia i niezapomnianego widoku ptasiego „klejnocika”.
