Omnia sunt venena, nihil est sine veneno. Sola dosis facit venenum.
[Paracelsus]
Maj to czas kwitnienia konwalii. Wyjątkowy zapach wabi zapylacze, ale także przyciąga ludzi, którzy doceniają subtelną woń i delikatną budowę białych kwiatków. Piękny okres rozkwitu wiosny, Komunii Świętych i matur, to czas królowania konwalii majowej. Nie każdy wie, że wypicie wody po stojących w wazonie kwiatach konwalii może zakończyć się tragedią. Jakie tajemnice skrywa księżniczka wśród kwiatów – konwalia majowa? Czy jest trująca?
Konwalia majowa (Convallaria majalis L.) ma cztery odmiany botaniczne i wiele odmian hodowlanych. Liście o zaostrzonym wierzchołku wyrastają najczęściej parami z kłączy, a dzwonkowate, zwisające białe kwiaty zebrane są w jednostronne, charakterystyczne grono. Konwalia majowa jest gatunkiem rodzimym, okrywowym – ponieważ jej kłącza umiejscowione są płytko i szybko się rozrastają.
Gdzie rośnie konwalia majowa?
Konwalia majowa (Convallaria majalis L.) występuje na półkuli północnej, na obszarach o klimacie umiarkowanym – Europie i Azji Środkowej. Rośnie w lasach na terenie niemal całej Polski i jest również uprawiana. Bywa, że jest „uciekinierem” z ogrodów.
Konwalia majowa rośnie na glebach wilgotnych, kwaśnych, próchnicznych i dobrze przepuszczających wodę. Może zakwitnąć też na gorszych stanowiskach, jednak wtedy kwiaty konwalii będą mniejsze i mniej wybarwione.
Konwalia majowa lubi miejsca usytuowane poza dużym nasłonecznieniem – zacienione i półzacienione.
Konwalia majowa
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl
Która część konwalii jest trująca? Jakie są objawy zatrucia?
Konwalia majowa jest trująca ze względu na zawartość oddziałujących szczególnie na układ krążenia glikoozydów. Wszystkie części rośliny są trujące, lecz szczególnie wrażliwe na zatrucia są dzieci. Odnotowano zatrucia śmiertelne u dzieci po zjedzeniu kilku owoców konwalii majowej (czerwone jagody) lub wypiciu wody z wazonu, w którym stał bukiet konwalii.
Konwalia powoduje także zatrucia zwierząt, zwłaszcza gęsi, czy kaczek, jednak przy zjedzeniu większej ilości rośliny może być trująca dla bydła i koni.
Zatrucie ludzi i zwierząt konwalią majową objawia się:
- zaburzeniami czynności układu pokarmowego: nudności, biegunka, wymioty;
- bólami i zawrotami głowy;
- ogólnym osłabieniem;zaburzeniami postrzegania barw;
- zaburzeniami pracy serca: zaburzenia rytmu, spadki ciśnienia;
- zaburzeniami gospodarki potasowej.
W ciężkich przypadkach zatrucie konwalią majową może prowadzić do śmierci.
Kontakt skóry z liśćmi konwalii może u osób wrażliwych wywoływać podrażnienia.
Konwalia majowa
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl
Co leczy konwalia majowa?
Lekarz i przyrodnik uważany za ojca medycyny nowożytnej Paracelsus powiedział: Omnia sunt venena, nihil est sine veneno. Sola dosis facit venenum – Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni truciznę.
Konwalia majowa uznawana jest za roślinę leczniczą i figuruje w książkach zielarskich. Natomiast przewodniki botaniczne ostrzegają: „Nie należy jej używać do celów leczniczych na własną rękę”.
Konwalia była stosowana w medycynie chińskiej już od starożytności. Także w Polsce weszła do klasycznego ziołolecznictwa.
Ziele konwalii majowej wzmacnia mięsień sercowy i działa moczopędnie, a także wspomaga leczenie wątroby. Ze względu na to, że jest rośliną trującą, dawki suchego ziela stosuje się w naparze do 0,5 g jednorazowo, a 1,5 g dziennie.
Z konwalii majowej sporządza się także nalewki, pomocne przy osłabieniu nerwowym, nerwowych migrenach i zawrotach głowy. Należy pamiętać o dawce nie więcej niż 10 kropli i nie częściej niż 3 razy dziennie. Aby sporządzić nalewkę, należy 1 część wagową kwiatów zalać 3-krotnie większą ilością spirytusu, odstawić w ciemne miejsce na dwa tygodnie i po tym czasie przefiltrować.
Czy konwalia majowa jest chroniona?
Dziko rosnąca populacja konwalii majowej w Polsce objęta była częściową ochroną gatunkową od 1957 roku do 2014 roku. W chwili obecnej konwalia majowa nie znajduje się pod ochroną.
W pięknym, pachnącym konwaliami maju, mamy okazję nacieszyć się tymi roślinami. Pamiętajmy, że kwitną tak krótko!
