Założona w 2008 roku chińska marka tzw. szybkiej mody Shein robi błyskawiczną karierę. W zeszłym roku zadebiutowała na samym szczycie listy najpopularniejszych firm odzieżowych według serwisu Money.co.uk, wyprzedzając koncerny, które od wielu dziesięcioleci budowały swoją pozycję. Ubrania z Shein są najczęściej wybierane w 113 krajach, m.in. w Australii, Brazylii i Rosji. Marka dominuje niemal w całej Afryce oraz Oceanii, a także silnie zaznacza swoją obecność w Ameryce Południowej. Shein zdobywa również popularność w Europie, będąc już trzecią najchętniej wybieraną marką odzieżową. Z czego wynika tak wielka i nagła popularność? To przede wszystkim zasługa bardzo dużego wyboru kolekcji, wręcz absurdalnie niskich cen oraz intensywnej kampanii reklamowej w internecie (sam sklep działa zresztą wyłącznie online, nie posiada stacjonarnych salonów). Istnieje jednak kilka powodów, by ubrań z Shein nie kupować. Postanowiliśmy przybliżyć je w tym artykule.
Po pierwsze: zakupy w Shein są nieetyczne
Marka Shein niewątpliwie wie, jak utrzymać zainteresowanie swoich klientów. Firma działa na naprawdę masową skalę, proponując nawet kilkanaście nowych kolekcji rocznie i wprowadzając na rynek do 500 nowych produktów… dziennie. Jak to w ogóle możliwe? Cóż, nie wszystkie wzory są oryginalne. Wiele z nich kopiuje pomysły konkurencji, oczywiście nie przejmując się takimi drobiazgami, jak licencje czy prawa autorskie. Marka bogaci się zatem kosztem innych, oferując tanie podróbki. Jednak na tym wcale nie koniec problemów z etycznością. Fabryki ubrań Shein mieszczą się w tej części świata, do której nie dotarły współczesne standardy dotyczące praw pracowniczych i w ogóle praw człowieka. Pracownicy, często niepełnoletni, są zmuszani do pracy przez kilkanaście godzin dziennie, bez odpowiednich środków bezpieczeństwa i godnych warunków, a wszystko to za niskie wynagrodzenie, w przeliczeniu ok. 20 groszy za uszycie jednego ubrania. To ogromne oszczędności dla firmy, która dzięki temu może sprzedawać swoje produkty tak tanio. Klienci teoretycznie oszczędzają na zakupach – co nie do końca jest prawdą, o czym więcej w kolejnym akapicie – ale kosztem cierpienia osób zatrudnionych w fabrykach.
Po drugie: ubrania z Shein są kiepskiej jakości i mogą być niebezpieczne dla zdrowia
Na terenie Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych oraz innych rozwiniętych krajów obowiązują ścisłe regulacje dotyczące nie tylko praw pracowniczych, ale także standardów wytwarzanych produktów. Ubrania z Shein nie spełniają takich rygorystycznych wymagań. Do produkcji używa się bardzo słabej jakości materiałów. Przekłada się to na niską jakość finalnych produktów, które może i są tanie, ale nietrwałe. Często już po pierwszym praniu nadają się wyłącznie do wyrzucenia, a tym samym konieczny może być wydatek na nową odzież. Oszczędności z zakupu ubrań z Shein są zatem złudne. Często bardziej ekonomiczna okazuje się inwestycja w droższe produkty, niż kupowanie co chwilę nowych. To jednak nie tylko kwestia finansowa. Brak jakiejkolwiek kontroli prawnej nad procesem produkcji sprawia, że Shein może wykorzystywać materiały szkodliwe dla zdrowia osób noszących takie ubrania, wywołujące reakcje alergiczne, a nawet poważniejsze choroby skóry. Nie jest to, niestety, tylko hipoteza. Greenpeace postanowił zbadać ubrania z Shein pod tym kątem. Na 47 sztuk w siedmiu wykryto chemikalia niebezpieczne dla zdrowia, a w pięciu z nich ilość substancji o możliwym rakotwórczym działaniu przekroczyła dopuszczalny limit o 100%.
Po trzecie: ubrania z Shein szkodzą środowisku
Przemysł odzieżowy ogólnie nie jest dobry dla środowiska. Pozostawia wysoki ślad węglowy, odpowiadając nawet za 10% światowej emisji dwutlenku węgla. Ponadto produkcja ubrań wymaga zużycia dużych ilości wody. Uśredniając, dla wyprodukowania tony odzieży potrzeba aż dwustu ton wody. Co prawda większość z niej wraca do obiegu, ale często już zanieczyszczona, jeśli do produkcji używa się toksycznych substancji, a tak jest w przypadku ubrań z Shein. Fabryki w krajach, gdzie produkcja nie podlega regulacjom prawnym, a ubrania nie muszą spełniać ściśle określonych norm, przyczyniają się do degradacji środowiska oraz globalnych zmian klimatycznych. Na zanieczyszczaniu wody jednak nie koniec, gdyż transport ogromnych ilości odzieży z Azji na pozostałe kontynenty, w tym lotniczy i lądowy, generują emisję gazów cieplarnianych na naprawdę niepokojącym poziomie. Ubrania z Shein są nieekologiczne także ze względu na swoją niską jakość. Produkty tej marki szybko się niszczą, a w rezultacie tony takich ubrań lądują na wysypiskach śmieci na całym świecie. Syntetyczne materiały, z których są wykonane, rozkładają się bardzo wolno i są trudne do utylizacji ze względu na obecność szkodliwych substancji.
Rozwiązanie: kupuj mniej, noś dłużej
Ubrania z Shein kuszą atrakcyjnymi wzorami i niskimi cenami, ale warto oprzeć się takim zakupom. Przemawia za tym kilka istotnych argumentów. Ich produkcja i dystrybucja szkodzą środowisku, fabryki nie respektują praw pracowniczych, jakość odzieży jest kiepska, a wykorzystane materiały mogą negatywnie wpływać na zdrowie oraz życie osób noszących takie ubrania. Co więcej, korzyści finansowe dla konsumentów są pozorne, gdyż słaba jakość wymusza częstsze zakupy nowych ciuchów, natomiast wzory są często ukradzione od innych producentów. Warto pamiętać, że to popyt generuje podaż. Jeśli będziemy kupować mniej takich ubrań, to zmniejszy się ich produkcja, transport i ilość odpadów, a wszystko to z korzyścią dla środowiska. Zamiast nietrwałych, niebezpiecznych ubrań z Shein lepiej kupować droższą odzież, spełniającą europejskie normy pod względem trwałości oraz użytych materiałów. Najlepiej produkowaną w Polsce lub sąsiednich krajach, gdzie przestrzega się praw pracowniczych, a dostawa pozostawi niższy ślad węglowy.
Autor: Paweł Pałasz
