Od tygodnia przy wschodniej granicy naszego kraju trwają niepokojące działania polegające na wycince lasów nad brzegiem rzeki Bug. Po tak krótkim czasie możemy już obserwować druzgoczące zniszczenia przyrodnicze. Celem prac jest budowa bariery elektronicznej na ponad 170-kilometrowym odcinku. Czy jest to konieczna inwestycja kosztem bioróżnorodności? Czy wieloletnie drzewa nie są wystarczającą ochroną naszych granic?
Działania budowy bariery elektronicznej, która ma na celu monitoring granicy Polski z Białorusią, niosą za sobą katastrofalne dla środowiska naturalnego koszty. Przeprowadzana zostaje wycinka roślinności na powierzchni 15 metrów od brzegu rzeki Bug oraz na długości 172 kilometrów. Na miejscu drzew staną słupy, gałęzie zastąpią kable zasilające, a patrolujące ptaki – kamery.
Skala zniszczeń
Media przez ostatnie dni donoszą, że działania podejmowane na wschodzie Polski znacząco niepokoją nie tylko miejscowych, ale i przyrodników oraz biologów. Jest to zdecydowanie zasadna reakcja na niszczenie niezwykle cennych terenów. Prace trwają na obszarach chronionych takich jak Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu, Obszar Natura 2000 Dolina Dolnego Bugu oraz rezerwaty przyrody.
Niezwykle wartościowym obiektem, który niewątpliwie ucierpi, jest Puszcza Białowieska – miejsce zamieszkałe przez chronione gatunki zwierząt takie jak żubry, rysie czy wilki. Przeprowadzana fragmentacja siedlisk skutecznie utrudni przemieszczanie się oraz migrację zwierząt. Odsłonięcie dużych fragmentów terenu zagrozi ptakom gniazdującym w wodnej i przybrzeżnej roślinności, a wycinka drzew pozbawi domu gatunki żyjące w koronach.
Wyrąb może pozbawić brzegi rzeki stabilności, gdy korzenie wyciętych roślin obumrą. Będzie miało to katastrofalne skutki nie tylko dla bioróżnorodności, ale i mieszkańców, gdyż okoliczne budynki będą zagrożone osunięciem. Tereny wokół staną się mniej atrakcyjne krajobrazowo, a co za tym idzie turystycznie.
Jak donosi WWF w swoim apelu to nie koniec działań na tym odcinku: „Podobnie jak środowisko naukowe, obawiamy się, że tak silna ingerencja w ekosystem rzeki Bug jest dopiero wstępem do dużo bardziej zakrojonych działań – regulacji brzegów rzeki na całym jej granicznym odcinku (400 km)”. Wycinka nadbrzeżnej roślinności wraz z regulacją koryta może doprowadzić do druzgoczących zmian w delikatnym ekosystemie nadrzecznym, takich jak obniżenie poziomu wody w rzece oraz terenach sąsiadujących – cennych przyrodniczo mokradłach.
Istota ekosystemów rzecznych
Czy wiedziałeś, że doliny rzeczne znacznie wpływają na mikroklimat? Mówiąc ściślej, mogą zmienić kierunek wiatrów, a roślinność porastająca brzegi modyfikuje jego siłę i szybkość. Ponadto skutecznie spowalnia odpływ i docieranie wody do gleby oraz zatrzymuje śnieg. Rzeki są domem dla niezliczonych gatunków ryb, płazów, bezkręgowców, czy nawet ptaków i ssaków. Co więcej, stanowią bazę pokarmową dla kolejnych zwierząt. Naturalne rzeki tworzą unikatowe siedliska takie jak wyspy i łachy, które mają ogromne znaczenie ornitologiczne. Stale płynąca woda tworzy korytarze ekologiczne, umożliwiając rozprzestrzenianie oraz rozmnażanie zwierząt i roślin, co podtrzymuje różnorodność biologiczną.
Rzeki nie tylko mają funkcje przyrodniczo-krajobrazowe, są też niezwykle ważne dla ludzi. Stanowią źródło wody pitnej, produkcji energii, czy są używane w celach rekreacyjnych, turystycznych oraz sportowych.
Jak pomóc?
Mamy nadzieję, że skala zniszczeń nad Bugiem jest jeszcze do uratowania, jeśli wystarczająca ilość osób będzie świadoma problemu. Należy działać teraz, aby uratować jak najwięcej z tego unikatowego ekosystemu!
Fundacje takie jak WWF czy ruch społeczny pod hasłem „Nie dla muru” udostępniają internetowe petycje skierowane do Rządu, aby zatrzymać wyniszczające działania. Wycinka stanowi realne niebezpieczeństwo dla bioróżnorodności na obszarach chronionych oraz ich mieszkańców.
Źródła:
- Smoglab.pl
- Wwf.pl
- Sikora, A. (2010). 2. FUNKCJE EKOSYSTEMÓW WODNYCH. Kompendium wiedzy–ekosystemy wodne. Materiały opracowane przez Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”, Warszawa, 13-18.
