Polska może się chwalić kolejnym cennym obszarem przyrodniczym, i to nie byle jakim, bo największym w Polsce zwartym rezerwatem leśnym. Bliżyńskie Lasy Naturalne to 3 tysiące hektarów naturalnych borów jodłowych oraz siedlisko rzadkich i chronionych zwierząt, oraz roślin na skalę kraju.
Decyzja o ustanowienie rezerwatu została uroczyście podpisana 27 maja 2025 roku przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach. „To wielkie święto ochrony przyrody. Pierwszy tak duży rezerwat, który powołujemy od 22 lat, by pokazać, że da się chronić przyrodę i robić to w sposób systemowy. To także konkretne wsparcie dla samorządów” – powiedział podczas inauguracji wydarzenia Minister Mikołaj Dorożała dla portalu gov.pl.
Gdzie powstanie rezerwat Bliżyńskie Lasy Naturalne?
Nowy rezerwat powstał na terenie gminy Bliżyn, Suchedniów oraz Łączna, w powiecie skarżyńskim. Terenem tym zarządza Nadleśnictwo Suchedniów.
Teren rezerwatu Bliżyńskie Lasy Naturalne położony jest na terenie obszaru Natura 2000 Lasy Suchedniowskie. 3 tysiące hektarów obejmuje lasy jodłowe Puszczy Świętokrzyskiej, które są unikatowymi stanowiskami leśnymi Gór Świętokrzyskich. Tak duża powierzchnia zapewni stabilność unikatowych ekosystemów oraz ich ochronę przed zagrożeniami z zewnątrz.
Pomimo stworzenia rezerwatu, obszar będzie wciąż dostępny dla turystów. Stworzone będą szlaki piesze, konne oraz rowerowe, a w lesie będzie wciąż możliwe zbieranie grzybów. Zwiedzający będą mieli okazję podziwiać pierwotny las, gdzie toczą się niezakłócone procesy ekologiczne. Czy dzięki otwarciu chronionego miejsca na ludzi bardziej docenimy otaczające nas piękno natury?
Bory jodłowe konkurencją dla Puszczy Białowieskiej
Rezerwat Bliżyńskie Lasy Naturalne stały się drugim największym rezerwatem w Polsce, zaraz po Puszczy Białowieskiej. Mają jednak nad nimi jedną przewagę – jednolitość. Ostoja dzikości w Białowieży składa się bowiem z 19 fragmentów lasu, natomiast nowopowstały rezerwat to jeden zwarty obszar. Tak ogromny las w jednym miejscu to rekord na skalę państwa! Ponadto o randze rezerwatu świadczy fakt, że jest on większy od Ojcowskiego Parku Narodowego o 900 hektarów.
Nie tylko powierzchnia jest godna podziwu, ale również bogactwo gatunków rzadkich, zagrożonych, a także reliktowych. Rezerwat Bliżyńskie Lasy Naturalne to kompleks puszczy bukowo-jodłowej oraz wyżynnego boru jodłowego, będącego endemicznym elementem krajobrazu wyżyn południowo-wschodniej Polski. Lasy te są zachowane w stanie bardzo zbliżonym do pierwotnego, co jest niezwykle cennym siedliskiem dla wiekowych drzew. Znajduje się tu np. stanowisko modrzewia polskiego w formie naturalnej oraz nawet 200-letnich drzew. Ponadto ogromna ilość martwego drewna pozwala na rozbudowaną strukturę wiekową lasu i daje możliwość rozwoju nowego pokolenia drzew.
W takich niezwykłych warunkach dom znalazło wiele chronionych gatunków roślin takich jak: turzyca Davalla i pchla, buławnik czerwony i mieczolistny, czosnek niedźwiedzi, podrzeń żebrowiec i wawrzynek wilczełyko.
Rzadkie owady również znalazły w Bliżyńskich Lasach Naturalnych idealne warunki do życia. Wiele z nich należy do reliktów lasów pierwotnych, są silnie związane ze starymi lasami oraz martwym drewnem. Do chrząszczy objętych ścisłą ochroną, które żyją w borach jodłowych, zaliczamy: ponurek Schneidera, zagłębek bruzdkowany, zgniotek szkarłatny i przypłaszczek.
Rezerwat jest ostoją dla chronionych płazów: traszki grzebieniastej i rzekotki drzewnej oraz gadów. Przy odrobinie szczęścia ornitolodzy zaobserwują dzięcioła białogrzbietego, puszczyka uralskiego, włochatkę i sóweczkę. Starodrzewia są rajem dla małych ssaków, w tym nietoperzy: nocka Bechsteina i borowca leśnego, a także gryzoni: uroczych orzesznic. Bezkresne lasy stały się domem dla grupy rodzinnej wilka szarego, gdzie skutecznie dochodzi do rozrodu i wychowu młodych tego dużego drapieżnika.
Cel tworzenia rezerwatu – ochrona skarbów natury i wpieranie mieszkańców
Tak bogato zachowana różnorodność gatunkowa oraz nienaruszone pierwotne lasy są rzadkością w dobie lasów hodowlanych i wycinki na rzecz surowców i poszerzania zabudowań. Inicjatywa stworzenia rezerwatu na obszarze Puszczy Świętokrzyskiej to znakomity krok w ochronie polskiej fauny i flory.
Do głównych celów powstania tego obszaru należy zachowanie lasów o cechach naturalnych poprzez odtworzenie spontanicznych procesów ekologicznych. Zachowanie martwego drewna oraz drzewostanów o naturalnej strukturze wiekowej i przestrzennej jest kluczową ostoją dla rzadkich i reliktowych gatunków roślin, grzybów i zwierząt.
Nie tylko przyroda skorzysta z powstania rezerwatu Bliżyńskie Lasy Naturalne. Według założenia obszar zostanie udostępniony dla ruchu turystycznego, co wpłynie znacząco na ożywienie gospodarcze regionu. Turystyka przyrodnicza to aktualnie szybko rozwijająca się gałąź, zrzeszająca miłośników natury oraz osoby chcące uciec od miejskiego zgiełku. Rezerwat ma potencjał, aby stać się największą atrakcją turystyczną województwa świętokrzyskiego.
Mieszkańcy gminy Bliżyn dzięki nowych wpływów z powodu stworzenia rezerwatu będzie miała szansę na przeciwdziałanie problemom lokalnym. Środki z subwencji ekologicznej zostaną przekazane na wyrównanie szans edukacyjnych dla dzieci z terenów wiejskich oraz wykluczenie komunikacyjne. Pieniądze pomogą również w promocji regionu oraz lokalnych produktów.
„Ta chwila zapisze się na kartach historii naszego regionu jako dowód troski o dziedzictwo przyrodnicze. Tworzenie rezerwatów nie jest ideą oderwaną od rzeczywistości, ale realną potrzebą dzisiejszych czasów. To od poziomu zachowania bioróżnorodności zależy dobrostan nas wszystkich. Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do jego powołania. Zapraszamy do odwiedzenia tego wyjątkowego miejsca” – o idei rezerwatu opowiada Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot, która była inicjatorem projektu powstania tego miejsca.
Bliżyńskie Lasy Naturalne to największy rezerwat, który powstał od ponad 20 lat. Zachwyca nie tylko rozmiarami, ale i pierwotnością lasów, bioróżnorodnością i innowacyjnością, która pozwala na rozwój turystyki i regionu.
Źródła:
lasy.pracownia.org.pl
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
