W dobie globalnego ocieplenia oraz rosnącej świadomości ekologicznej wśród społeczeństwa, coraz częściej poszukuje się alternatywnych źródeł energii. Najbardziej popularne stają się farmy fotowoltaiczne. W jaki sposób mogą negatywnie wpływać na środowisko przyrodnicze?
Panele fotowoltaiczne mają za zadanie wytwarzać energię elektryczną z promieniowania słonecznego, co w teorii ma ograniczyć zużycie paliw kopalnych. Ponadto umieszczane są zwykle na wielkoobszarowych nieużytkach rolnych lub polach, wskutek czego zmienia się cały krajobraz, co negatywnie oddziałuje nie tylko na lokalną społeczność, ale także na florę i faunę. Jak farmy fotowoltaiczne zagrażają bioróżnorodności?
Wpływ farm fotowoltaicznych na środowisko
Już sama produkcja paneli fotowoltaicznych wymaga zużycia surowców oraz energii pochodzącej z paliw kopalnych. Do budowy wykorzystuje się metale takie jak krzem, srebro, aluminium czy tellur, które muszą być pozyskiwane z kopalń, co może negatywnie wpływać na środowisko naturalne. Ponadto proces produkcji paneli słonecznych wymaga znacznej ilości energii.
Gdy panele fotowoltaiczne ulegną zużyciu, pojawia się problem gospodarki odpadami oraz recyklingu. Takie instalacje zawierają różne materiały, w tym metale ciężkie, które mogą być toksyczne dla środowiska. Dlatego istotne jest odpowiednie postępowanie z odpadami, aby zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia.
Wpływ farm fotowoltaicznych na środowisko i bioróżnorodność
Farmy fotowoltaiczne mogą wpływać na lokalne ekosystemy i bioróżnorodność. Budowa takich instalacji może prowadzić do zmian w glebie, roślinności oraz wpływać na życie zwierząt.
Budowa farmy fotowoltaicznej może spowodować utratę lub fragmentację siedlisk. Najbardziej narażone są gatunki migrujące, dla których na trasie wędrówki pojawia się przeszkoda. Może skutkować to izolacją populacji, zmniejszyć przepływ genów, a w konsekwencji stanowić zagrożenie dla bioróżnorodności.
Zwierzęta, które poszukują nowego siedliska będą unikały sąsiedztwa farm fotowoltaicznych lub spłoszą się przez hałas na placu budowy. Dodatkowo zanieczyszczenia i stres mogą negatywnie wpływać na zdrowie i zachowanie wielu gatunków, zaburzając ich rozród i żerowanie.
Budowa farm fotowoltaicznych może doprowadzić nawet do śmierci zwierząt, np. przy ruchu pojazdów transportujących materiały. Jest to największe zagrożenie dla małych ssaków i płazów. Ponadto, istotnym zagrożeniem dla drobnych gatunków są także wykopane rowy i doły, do których wpadają i niekiedy zostają zasypane. Z kolei, na etapie eksploatacji farmy fotowoltaicznej, ptaki narażone są na kolizje z elementami infrastruktury. Zdarza się także, że ptactwo wodne myli panele z taflą wody.
Przygotowanie terenu pod farmę fotowoltaiczną wiąże się ze zniszczeniem roślinności. Niekiedy istnieje konieczność wycinki drzew lub przekształcenia terenów rolniczych. Może prowadzić to do erozji, a nawet degradacji gleby, która w efekcie traci swoją produktywność. Ryzykiem są również inwazyjne gatunki obce, które doskonale wykorzystują zdegradowany teren i szybko zajmują taki obszar.
Jak zminimalizować ryzyko?
Aby zmniejszyć ryzyko negatywnych skutków na terenie budowy farmy fotowoltaicznej, przede wszystkim należy prowadzić stały nadzór przyrodniczy. Wystarczy odpowiednio zabezpieczyć wykopy lub odłowić na danym obszarze drobne ssaki oraz płazy. Aby uchronić ptaki przed kolizjami z panelami konieczne jest zamontowanie elementów ostrzegawczych i poprawa widoczności linii elektroenergetycznych.
Najlepiej, aby farmy fotowoltaiczne budować w pobliżu już istniejących zabudowań oraz dróg. Zminimalizuje to ryzyko degradacji gleby i roślinności, zaburzenia migracji wielu gatunków zwierząt oraz przerwania korytarzy ekologicznych. W przypadku farm fotowoltaicznych na dużym obszarze, warto stawiać panele oddalone od siebie w odpowiedniej odległości. Pozwala to zwierzętom na swobodne przemieszczanie się między nimi.
W przypadku ochrony roślinności, kluczowe jest odpowiednie zarządzanie. Warto zasiać rodzime gatunki traw i kwiatów. Istotne jest szybkie działanie, które może zapobiec zajęciu terenu przez inwazyjne gatunki obce. Należy także nie stosować herbicydów oraz regularnie kosić trawy, a nawet wypasać kozy lub owce na danym terenie, aby uniemożliwić zarastanie.
Farmy fotowoltaiczne mają istotny wpływ na środowisko. Przynoszą wiele korzyści, takich jak redukcja emisji gazów cieplarnianych czy zmniejszenie zużycia paliw kopalnych. Jednak istnieją również wyzwania związane z wpływem na ekosystemy, bioróżnorodność czy gospodarkę odpadami. Odpowiednie planowanie i monitoring wielu gatunków to klucz, aby farmy fotowoltaiczne stały się prawdziwie ekologicznym rozwiązaniem.
Źródło: https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/csp2.319
