Malowniczo położone miasteczko Blatten w Szwajcarii zostało doszczętnie zniszczone w ułamku sekundy przez lawinę. 28 maja 2025 roku ogromny fragment lodowca oderwał się od ściany, co pozbawiło domu 300 mieszkańców. Czy tragedia w alpejskiej wiosce to skutek zmian klimatu i globalnego ocieplenia? Naukowcy dyskutują nad możliwymi przyczynami katastrofy.
Topnienie lodowców to zjawisko obserwowane od lat przez naukowców, które postępuje w dramatycznym tempie. Proces ten zaczyna również obejmować wieczną zmarzlinę, która powinna utrzymywać się w temperaturze zamarzania wody niezależnie od pory roku. Co się stało w Szwajcarii i jak wpłynęło na to globalne ocieplenie?
Lawina w szwajcarskiej wiosce alpejskiej
28 maja 2025 roku lawina spowodowana przez oderwanie fragmentu lodowca Birch, doszczętnie zniszczyła wioskę Blatten. 90% zabudowań zostało pochłoniętych przez mieszankę lodu i kamieni. Po malowniczej okolicy została rozległa równina błota i ziemi.
Potwierdzono jedną ofiarę śmiertelną tej katastrofy naturalnej. Reszta mieszkańców została ewakuowana 19 maja po stwierdzeniu niestabilności lodowca przez geologów. 300 osób miało jedynie 20 minut, aby spakować dobytek życia. Po większości wioski zostały jedynie gruzy.
„Straciliśmy naszą wioskę, ale nie nasze serce. Będziemy się nawzajem wspierać i pocieszać. Po długiej nocy znów nastanie poranek” – mówi dla BBC burmistrz Matthias Bellwald. Szwajcarski rząd obiecał fundusze, aby odbudować wioskę oraz zapewnić mieszkańcom dom w tej lub wiosce w okolicy.
Lodowce w Szwajcarii zagrożone
Glacjolodzy potwierdzają nieuchronną wizję – topienie lodowców spowoduje poważne zagrożenie dla alpejskich wiosek i miast. Blatten nie było pierwszym miejscem, gdzie ewakuowano z tego powodu. W 2017 roku zanotowano największe osuwisko, które zniszczyło wiele domów oraz spowodowało śmierć ośmiu osób. Zdarzenie miało miejsce w pobliżu wioski Bondo. Dwa lata temu natomiast ewakuowano wioskę we wschodniej części Szwajcarii z powodu zagrożenia lawinowego.
Jak podaje BBC: „Najnowszy raport na temat stanu lodowców w Szwajcarii sugeruje, że wszystkie one mogą zniknąć w ciągu stulecia, jeśli globalne temperatury nie zostaną utrzymane na poziomie 1,5°C wyższym niż przed epoką przemysłową(…)”.
Jak dobrze wiemy klimatolodzy, uważają, że próg ten został już osiągnięty, a więc proces topnienia lodowców to proces nieuchronny z tendencją do przyspieszania. Istnienie wielu szwajcarskich miasteczek staje pod znakiem zapytania, a ryzyko powodzi i osunięć ziemi staje się coraz bardziej realne.
Przyczyny i skutki topnienia lodowców
Lodowce górskie topnieją pod wpływem zmian klimatycznych – stale rosnącej średniej temperatury powietrza. Ta z kolei spowodowana jest działalnością człowieka, w główniej mierze przez spalanie paliw kopalnych. Jak podaje Glamos (Szwajcarska Sieć Monitorowania Lodowców) rekordowe straty w objętości pokrywy lodowej przypisuje się bardzo ciepłym latom oraz skrajnie niskim opadom śniegu w zimie.
Lodowce stały się doskonałymi wskaźnikami zmian klimatycznych. W stałych i stabilnych warunkach ich powierzchnia nie zmienia się – topnieje tyle, ile lodu przybywa w wyniku opadów śniegu.
Naukowcy jednak obserwują zauważalne zmiany w pokrywie lodowej, co świadczy o postępujących zmianach klimatu. Wraz z niekorzystnym trendem do wzrostu temperatury tempo topnienia lodowców rośnie. Od przełomu wieków straciły one 6 500 miliardów ton lodu, co stanowi 5% ich powierzchni na całym świecie. „W ciągu ostatniej dekady straty lodowców były o ponad jedną trzecią wyższe niż w latach 2000-2011” – podaje BBC. Według kolejnych danych Europa Środkowa w ciągu ponad 20 lat straciła 39% lodu lodowcowego.
Jakie są skutki topnienia lodowców? Zamarznięte rzeki lodu stanowią zasób wody słodkiej dla milionów ludzi na całym świecie, dzięki sezonowemu roztopowi tych wód. Wbrew pozorom to właśnie lodowce chronią przed… suszą. Gdy ich zabraknie, zniknie również zaopatrzenie w wodę.
Topienie lodowców wpływa również na podwyższenie poziomu morza, co może zwiększyć prawdopodobieństwo i intensywność występowania powodzi. „Każdy centymetr wzrostu poziomu morza naraża kolejne 2 miliony ludzi na coroczne powodzie gdzieś na naszej planecie” – potwierdził prof. Shepherd dla BBC.
Spadek powierzchni wiecznej zmarzliny może mieć dramatyczne skutki zarówno globalne, jak i lokalne, co obserwujemy na przykładzie ostatniej tragedii w Szwajcarii. Miliony ludzi mogą stracić dostęp do wody pitnej oraz cierpieć na skutek katastrof naturalnych.
Źródło:
www.bbc.com
