Ludzie w sytuacjach zagrożenia innej osoby często podejmują działania instynktowne, na rzecz ocalenia życia. Czy takiego rodzaju zachowania mogą być charakterystyczna dla innych zwierząt? Najnowsze badania wykazują, że myszy podejmują się resuscytacji w celu ocucenia swoich towarzyszy. Gryzonie w roli ratowników medycznych wykazały się niezwykłą skutecznością.
Badania nad myszami zostały przeprowadzone przez neuronaukowców z Uniwersytetu Południowej Kalifornii, którzy w ramach dwóch oddzielnych obserwacji doprowadziły do jednakowych konkluzji – gryzonie to świetni ratownicy medyczni. Wyniki eksperymentu zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Science”.
Myszy udzielają „pierwszej pomocy”
Gryzonie jako ratownicy medyczni to dosyć niecodzienna wizja. Jednak naukowcy potwierdzają występowanie odruchowych zachowań mających na celu przywrócenia przytomności towarzyszowi w potrzebie.
Jak funkcjonuje mysi SOR? Bardzo skutecznie! Myszy po napotkaniu nieprzytomnego partnera natychmiast wykazywały wyraźne i spójne zainteresowanie jego stanem. Rozpoczynając od wąchania i pielęgnacji, po bardziej zdecydowane działania, takie jak gryzienie ust lub języka poszkodowanego. Działania takie miały na celu ocenę powagi sytuacji oraz konieczności pomocy.
Gdy nieprzytomność myszy utrzymywała się dłużej oraz nie zaobserwowano reakcji na działania ratownicze, myszy próbowały pomóc partnerowi w inny sposób. Gryzonie podejmowały próbę udrożnienia dróg oddechowych przyjaciela, wyciągając jego język, czy usuwając ciała obce z przełyku. 80% myszy wyciągało plastikową kuleczkę z ust, aby umożliwić oddychanie pozbawionemu przytomności osobnikowi.
Działania ratownicze ustawały w przypadku odzyskania przytomności przez poszkodowaną mysz. Wysiłki ratowników często doprowadzały do przyspieszonego powrotu do zdrowia. Czy nie przypominają one zasad reanimacji uczonych nas w szkole?
Niesienie pomocy jest zapisane w genach i… mózgach
Jakie są podstawy tych niesamowitych zachowań i czy powinniśmy się uczyć od mysich ratowników?
Naukowcy wykazali, że są to zachowania altruistyczne oraz motywowane pragnieniem wzajemnych interakcji społecznych. Pomoc drugiemu osobnikowi była częstsza u myszy spokrewnionych oraz w parach. Zachowania takie najprawdopodobniej odgrywają rolę we wzmacnianiu spójności grupy oraz zwiększające ich szanse na przetrwanie.
Co więcej, zaobserwowano zwiększoną aktywność oksytocyny w pobliżu nieprzytomnych znajomych myszy. Udokumentowano, że to właśnie ten hormon wpływa na chęć pomocy. W przypadku blokowania sygnalizacji oksytocyny, zachowania myszy były upośledzone.
Ponadto badane myszy miały 2-3 miesięcy, więc nie miały szansy na nauczenie się, w jaki sposób nieść pomoc i przeprowadzać reanimację, Potwierdza to tezę, że są to zachowania intuicyjne oraz zapisane w genach. Wrodzona umiejętność pomocy członkom grupy jest niezwykle istotna w celu przetrwania społecznych zwierząt.
Niezwykłe obserwacje naukowców możesz zobaczyć pod linkiem: https://youtu.be/R5dZD4dPVio.
Nie tylko myszy posiadają wrodzoną chęć pomagania
Człowiek w sytuacji zagrożenia życia innej osoby wyciągnie pomocną dłoń oraz udzieli pomocy nawet bez szczegółowej wiedzy na temat ratownictwa medycznego. Wiemy już, że myszy reagują w podobny sposób, a skoro ma to podłoże w genach i hormonach, na pewno zaobserwujemy to zjawisko u innych grup zwierząt.
Szczególnie widoczne zachowania tego typu obserwujemy u ssaków społecznych. Nasi dalecy krewni szympansy leczą rany chorych towarzyszy, używając przeżutych owadów. Wskazuje to na niezwykłą empatię oraz chęć pomocy członkom grupy.
Kolejnym przykładem są delfiny pomagające wypłynąć na powierzchnię rannemu towarzyszowi, aby zaczerpnął powietrza. Słonie również chętnie pomagają krewnym oraz odwiedzają „groby” zmarłych.
Szczegółowe obserwacje w warunkach laboratoryjnych gryzoni umożliwiają na bliższe poznanie motywacji oraz przyczyn pomocy wewnątrzgatunkowej. Dzięki dokładnym eksperymentom już wiemy, co tkwi u podstaw ratowniczego behawioru oraz możemy być pewni na skuteczną resuscytację ze strony gryzoni.
Źródła:
Sun, Wenjian, et al. „Reviving-like prosocial behavior in response to unconscious or dead conspecifics in rodents.” Science 387.6736 (2025): eadq2677.
